Bitkileri kullanarak hastaları tedavi etme yaklaşımı olarak tanımlanan "fitoterapi" tarihin her döneminde her toplum tarafından kullanılmıştır. Günümüzde dünya genelinde bitkilerin sağlık alanında kullanılma oranı %60-90 arasında değişmektedir. Yara iyileşmesine olan olumlu etkileri nedeniyle de bitkiler bütünleşik tıpta sıklıkla kullanılmaktadır.
Tıbbi bitkiler genellikle iyileşme sürecinin en az bir fazını etkilemekte ve yara iyileşmesi için uygun bir ortam olan nemli bir alan sağlamaktadırlar. Tıbbi bitkilerin yara iyileşmesi üzerindeki ortak etkileri antimikrobiyal, antiinflamatuvar ve antioksidan etkileridir. Özellikle antioksidan etki sayesinde, yara iyileşmesinin inflamasyon aşamasında nötrofil ve makrofaj gibi inflamatuvar hücrelerin ölü dokuları fagosite etmesinden sonra açığa çıkan ve kronik yaralarda görülen düzensiz bağışık yanıt nedeniyle aşırı üretilen oksijen radikallerinin doku hasarını arttıran zararlı etkisi önlenmiş olur. Sağlık alanında kullanılan bitkisel ürünlerden biri olan çay ağacı yağı mikroorganizmalara karşı geniş spektrumlu bir antimikrobiyal etki göstermesi nedeniyle tercih edilen bir ajan olup deri enfeksiyonlarının tedavisinde birçok topikal formülasyonda etken madde olarak kullanılmaktadır. Yapılan çalışmalarda çay ağacı yağının kontemine olmuş yaralarda iyileşmeyi hızlandırdığı, cerrahi yarada iyileşme fazlarını olumlu etkilediği, epitelizasyon, inflamatuvar hücre yoğunluğu, damarlanma ve kollajen sentezini hızlandırdığı belirtilmiştir.
Çay ağacı yağının yara iyileşmesine etkisini araştıran geniş çaplı çalışmalar yapılarak literatür desteklenmelidir. Ayrıca yara bakımından primer olarak sorumlu tutulan hemşirelerin yara bakım yöntemleri ve bütünleşik tedavilerin de içinde bulunduğu yara bakım ürünleri konusundaki gelişmeleri takip ederek bilgilerini güncelleştirmeleri ve uygulamaya aktarmaları önemlidir.
Primary Language | Turkish |
---|---|
Subjects | Surgery, Nursing |
Journal Section | Derleme Bölümü |
Authors | |
Publication Date | January 16, 2021 |
Submission Date | August 24, 2020 |
Published in Issue | Year 2020 Volume: 7 Issue: 2 |