Kadınlarda Sağlık Okuryazarlığı Düzeyinin Emzirme ve Doğum Şekline Etkisi

Vahide Çakmak; Pakize Özge Karkın; Nursen Bolsoy; Gözde Sezer

doi:10.37989/gumussagbil.1093646

Research Article

The Effect of Health Literacy Level on Breastfeeding and Delivery Styles in Women

Year 2023, Volume: 12 Issue: 2, 443 - 449, 18.06.2023

Vahide Çakmak Pakize Özge Karkın Nursen Bolsoy Gözde Sezer

https://doi.org/10.37989/gumussagbil.1093646

Abstract

This study was conducted to determine whether women's health literacy has an effect on breastfeeding and delivery.
The type of the study was cross-sectional and the sample size was 318 women. Data were collected using the “Descriptive Information Form” and “Adult Health Literacy Scale (AHLS)”. Permission was obtained from the ethics committee, district governor, scale owner and women for our research. Numerical and percentile distribution, Mann Whitney U test and Kruskal-Wallis test were used in the statistical analysis of the data.
The average age of women is 37.68±6.41 (min=25, max=49). 96.9% of women are married and 51.9% of them are primary school graduates. 24.2% of women are primiparous and 75.8% are multiparous. The rate of those who had a normal delivery was 46.5%, and the rate of those who had a cesarean delivery was 53.5%. 45.0% of women stated that they received breastfeeding training from a health personnel. The women's total AHLS score was found to be 10.19±5.68. The ratio of women's total AHLS score to the number of living children (p<0.001), miscarriage (p=0.006), curettage (p=0.006), breastfeeding education (p=0.000), and breastfeeding in the first hour (p=0.000) significant difference was found. In addition, there was no statistically significant difference between the women's total AHLS score and delivery type (p=0.482).
The results of the study showed that health literacy in women had an effect on starting breastfeeding in the first hour, but had no effect on the mode of delivery.

Keywords

Type of delivery, Breastfeeding, Health literacy

References

1. Berberoğlu, U, Öztürk, O, İnci, M.B. ve Ekerbiçer H.Ç. (2018). “Bir Aile Sağlığı Merkezinde Sağlık Okuryazarlığı Durumunun Değerlendirilmesi”. Sakarya Tıp Dergisi, 8(3), 575-581.
2. WHO. (2013). “Health Literacy”. In: Kickbusch I, Pelikan LM, Apfel F, Tsouros AD, editors. World Health Organization, Regional Offi ce for Europe.
3. Ad Hoc Committee on Health Literacy for the American Council on Scientific Affairs, American Medical Association (AMA). (1999). “Health Literacy: Report of the Council on Scientifi c Affairs. Journal of the American Medical Association”. JAMA, 281, 552-557.
4. Yılmazel, G. ve Çetinkaya, F. (2016). “Sağlık Okuryazarlığının Toplum Sağlığı Açısından Önemi”. TAF Preventive Medicine Bulletin, 15(1), 69-74.
5. Abel, T. (2007). “Cultural Capital in Health Promotion”. In: Mc Queen DV, Kickbusch I, eds. Health and Modernity: The Role of Theory in Health Promotion. New York: Springer: p.43-73.
6. Ikiışık, H, Turan, G, Kutay, F, Sever, F, Keskin, S.N, Güdek, H, Dur Tiftik, S.R. ve Maral, I. (2020). “Üçüncü Basamak Sağlık Kuruluşuna Başvuran Hastaların Sağlık Okuryazarlığı Düzeyinin İncelenmesi. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası, 73(3), 247-252.
7. Berkman, N.D, Sheridan, S.L, Donahue, K.E. and Halperin, Crotty, K. (2011). Low Health Literacy and Health Outcomes: An Updated Systematic Review. Ann Intern Med, 155(2), p. 97-107.
8. Nielsen-Bohlman L, Panzer, A.M. and Kindig, D.A. (2004). (Eds.), Health Literacy: A Prescription to End Confusion, National Academies Press, Washington, p. 31-55.
9. İbrahimoğlu, Ö, Saray, Kılıç, H. ve Mersin, S. (2019). “Fabrika Çalışanlarının Sağlık Okuryazarlığı Düzeyleri ve Etkileyen Faktörler: Bilecik İli Örneği”. Sağlık ve Toplum, 29(3), 26-32.
10. Beşir, M.E. (2018). “Bir Eğitim Aile Sağlığı Merkezine Kayıtlı Üreme Çağındaki Kadınların Sağlık Okuryazarlığının Obstetrik Kararları Üzerindeki Etkisinin Belirlenmesi”. Uzmanlık tezi. Sağlık Bilimleri Üniversitesi, Bursa.
11. Vural, Aktan, G. ve Özdemir, F. (2020). “Klimakterik Dönemdeki Kadınların Sağlık Okuryazarlığı Düzeyi”. Çukurova Med J, 45(1), 352-361.
12. Akça, E, Gökyıldız, Sürücü, Ş. ve Akbaş, M. (2020). “Gebelerde Sağlık Algısı, Sağlık Okuryazarlığı ve İlişkili Faktörler”. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Dergisi, 8(3), 630-642.
13. Aydın, D. ve Aba, Y.A. (2019). “Annelerin Sağlık Okuryazarlığı Düzeyleri ile Emzirme Öz-Yeterlilik Algıları Arasındaki İlişki”. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 12(1), 31-39.
14. Sezer, A. Kadıoğlı, H. (2014). “Yetişkin Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği’nin Geliştirilmesi”. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 17(3), 165-170.
15. Yakar, B, Gömleksiz, M. ve Pirinçci, E. (2019). “Bir Üniversite Hastanesi Polikliniğine Başvuran Hastaların Sağlık Okuryazarlığı Düzeyleri ve Etkileyen Faktörler”. Euras J Fam Med, ;8(1), 27-35. doi:10.33880/ejfm.2019080104
16. Brorsen, E, Rasmussen, T.D, Ekstrøm, C.T, Osborne, R. H., and Villadsen, S.F. (2022). “Health Literacy Responsiveness: A Cross-Sectional Study Among Pregnant Women in Denmark”. Scandinavian Journal of Public Health, 50(4), 507-515. Doi: https://doi.org/10.1177/14034948211004320
17. Aral, N, Aysu, B, Aydoğdu, F. ve Gürsoy, F. (2021). “Annelerin Sağlık Okuryazarlık Düzeylerinin İncelenmesi: Çocuk Gelişimci Perspektifi ile Disiplinlerarası Bir Çalışma”. Gevher Nesibe Journal Of Medical & Health Sciences, 6(14), 35-44. Doi: http://dx.doi.org/10.46648/gnj.252
18. Yeşilçınar, İ, Şahin, E. ve Mercen, D. (2021). “Postpartum Dönemdeki Kadınların Sağlık Okuryazarlığı ile Geleneksel Uygulamalara Başvurmaları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”. TJFMPC, 15(3), 594-601.
19. Harsch, S, Jawid, A, Jawid, E, Saboga-Nunes, L, Sørensen, K, Sahrai, D. and Bittlingmayer UH. (2021). “Health Literacy and Health Behavior Among Women in Ghazni Afghanistan”. Front. Public Health, 9(629334), 1-13. Doi: https://doi.org/10.3389/fpubh.2021.629334
20. Kaufman, H, Skipper, B, Small, L, Terry, T. and McGrew, M. (2001). “Effect of Literacy on Breast-Feeding Outcomes”. South Med J, 94, 293-96.
21. Mirjalili, N, Ansari, Jaberi, A, Ansari, Jaberi, K. and Negahban, Bonabi, T. (2018). “The Role of Maternal Health Literacy in Breastfeeding Pattern”. Journal of Nursing and Midwifery Sciences, 5, Doi: 53-8. 10.4103/JNMS.JNMS_21_18
22. Filiz, E. (2015). “Sağlık Okuryazarlığının Gebelik ve Sağlık Algısı ile İlişkisi”. Doktora Tezi. Selçuk Üniversitesi, Konya.
23. Gökoğlu, A.G. (2021). “Kadınların Sağlık Okuryazarlığı Düzeyinin Sağlık Davranışlarına ve Çocuk Sağlığına Etkisi”. Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 6(2), 132-148.
24. Ayaz, Alkaya, S. and Ozturk, F.Ö. (2021). “Health Literacy Levels of Women and Related Factors in Turkey”. The Journal of Nursing Research, 29(6), 1-7.

Kadınlarda Sağlık Okuryazarlığı Düzeyinin Emzirme ve Doğum Şekline Etkisi

Year 2023, Volume: 12 Issue: 2, 443 - 449, 18.06.2023

Vahide Çakmak Pakize Özge Karkın Nursen Bolsoy Gözde Sezer

https://doi.org/10.37989/gumussagbil.1093646

Abstract

Araştırma kadınların sağlık okuryazarlığı düzeyinin emzirme ve doğum şekline etkisinin olup olmadığını belirlemek amacı ile yapıldı.
Araştırmanın tipi kesitsel olup, örneklem büyüklüğünü 318 kadın oluşturdu. Veriler “Tanıtıcı Bilgi Formu” ve “Yetişkin Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği (YSOÖ)” kullanılarak toplandı. Araştırmamız için etik kuruldan, kaymakamlıktan, ölçek sahibinden ve kadınlardan izin alındı. Verilerin istatistiksel analizinde sayısal ve yüzdelik dağılımı, Mann Whitney U testi ve Kruskal-Wallis testi kullanıldı.
Kadınların yaş ortalaması 37,68±6,41’dir (min=25, max=49). Kadınların %96,9’u evli ve %51,9’u ilköğretim mezunudur. Kadınların %24,2’si primipar ve %75’8’si multipardır. Normal doğum yapanların oranı %46,5, sezeryan doğum yapanların oranı %53,5 olarak bulundu. Kadınların %45,0’i bir sağlık personelinden emzirme eğitimi aldığını belirtti. Kadınların YSOÖ toplam puanı 10,19±5,68 olarak bulundu. Kadınların YSOÖ toplam puanı ile yaşayan çocuk sayısı (p≤0,001), düşük yapma (p=0,006), küretaj yapma (p=0,006), emzirme eğitimi alma (p≤0,001) ve ilk 1 saatte emzirme (p≤0,001) oranları arasında anlamlı fark bulundu. Bunun yanı sıra kadınların YSOÖ toplam puanı ile doğum şekli (p=0,482) arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunmadı.
Araştırmanın sonuçları kadınlarda sağlık okuryazarlığının ilk bir saatte emzirmeye başlamada etkisi olduğunu, ancak doğum şekline etkisi olmadığını gösterdi.

Keywords

Doğum şekli, Emzirme, Sağlık okuryazarlığı

References

1. Berberoğlu, U, Öztürk, O, İnci, M.B. ve Ekerbiçer H.Ç. (2018). “Bir Aile Sağlığı Merkezinde Sağlık Okuryazarlığı Durumunun Değerlendirilmesi”. Sakarya Tıp Dergisi, 8(3), 575-581.
2. WHO. (2013). “Health Literacy”. In: Kickbusch I, Pelikan LM, Apfel F, Tsouros AD, editors. World Health Organization, Regional Offi ce for Europe.
3. Ad Hoc Committee on Health Literacy for the American Council on Scientific Affairs, American Medical Association (AMA). (1999). “Health Literacy: Report of the Council on Scientifi c Affairs. Journal of the American Medical Association”. JAMA, 281, 552-557.
4. Yılmazel, G. ve Çetinkaya, F. (2016). “Sağlık Okuryazarlığının Toplum Sağlığı Açısından Önemi”. TAF Preventive Medicine Bulletin, 15(1), 69-74.
5. Abel, T. (2007). “Cultural Capital in Health Promotion”. In: Mc Queen DV, Kickbusch I, eds. Health and Modernity: The Role of Theory in Health Promotion. New York: Springer: p.43-73.
6. Ikiışık, H, Turan, G, Kutay, F, Sever, F, Keskin, S.N, Güdek, H, Dur Tiftik, S.R. ve Maral, I. (2020). “Üçüncü Basamak Sağlık Kuruluşuna Başvuran Hastaların Sağlık Okuryazarlığı Düzeyinin İncelenmesi. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası, 73(3), 247-252.
7. Berkman, N.D, Sheridan, S.L, Donahue, K.E. and Halperin, Crotty, K. (2011). Low Health Literacy and Health Outcomes: An Updated Systematic Review. Ann Intern Med, 155(2), p. 97-107.
8. Nielsen-Bohlman L, Panzer, A.M. and Kindig, D.A. (2004). (Eds.), Health Literacy: A Prescription to End Confusion, National Academies Press, Washington, p. 31-55.
9. İbrahimoğlu, Ö, Saray, Kılıç, H. ve Mersin, S. (2019). “Fabrika Çalışanlarının Sağlık Okuryazarlığı Düzeyleri ve Etkileyen Faktörler: Bilecik İli Örneği”. Sağlık ve Toplum, 29(3), 26-32.
10. Beşir, M.E. (2018). “Bir Eğitim Aile Sağlığı Merkezine Kayıtlı Üreme Çağındaki Kadınların Sağlık Okuryazarlığının Obstetrik Kararları Üzerindeki Etkisinin Belirlenmesi”. Uzmanlık tezi. Sağlık Bilimleri Üniversitesi, Bursa.
11. Vural, Aktan, G. ve Özdemir, F. (2020). “Klimakterik Dönemdeki Kadınların Sağlık Okuryazarlığı Düzeyi”. Çukurova Med J, 45(1), 352-361.
12. Akça, E, Gökyıldız, Sürücü, Ş. ve Akbaş, M. (2020). “Gebelerde Sağlık Algısı, Sağlık Okuryazarlığı ve İlişkili Faktörler”. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Dergisi, 8(3), 630-642.
13. Aydın, D. ve Aba, Y.A. (2019). “Annelerin Sağlık Okuryazarlığı Düzeyleri ile Emzirme Öz-Yeterlilik Algıları Arasındaki İlişki”. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 12(1), 31-39.
14. Sezer, A. Kadıoğlı, H. (2014). “Yetişkin Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği’nin Geliştirilmesi”. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 17(3), 165-170.
15. Yakar, B, Gömleksiz, M. ve Pirinçci, E. (2019). “Bir Üniversite Hastanesi Polikliniğine Başvuran Hastaların Sağlık Okuryazarlığı Düzeyleri ve Etkileyen Faktörler”. Euras J Fam Med, ;8(1), 27-35. doi:10.33880/ejfm.2019080104
16. Brorsen, E, Rasmussen, T.D, Ekstrøm, C.T, Osborne, R. H., and Villadsen, S.F. (2022). “Health Literacy Responsiveness: A Cross-Sectional Study Among Pregnant Women in Denmark”. Scandinavian Journal of Public Health, 50(4), 507-515. Doi: https://doi.org/10.1177/14034948211004320
17. Aral, N, Aysu, B, Aydoğdu, F. ve Gürsoy, F. (2021). “Annelerin Sağlık Okuryazarlık Düzeylerinin İncelenmesi: Çocuk Gelişimci Perspektifi ile Disiplinlerarası Bir Çalışma”. Gevher Nesibe Journal Of Medical & Health Sciences, 6(14), 35-44. Doi: http://dx.doi.org/10.46648/gnj.252
18. Yeşilçınar, İ, Şahin, E. ve Mercen, D. (2021). “Postpartum Dönemdeki Kadınların Sağlık Okuryazarlığı ile Geleneksel Uygulamalara Başvurmaları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”. TJFMPC, 15(3), 594-601.
19. Harsch, S, Jawid, A, Jawid, E, Saboga-Nunes, L, Sørensen, K, Sahrai, D. and Bittlingmayer UH. (2021). “Health Literacy and Health Behavior Among Women in Ghazni Afghanistan”. Front. Public Health, 9(629334), 1-13. Doi: https://doi.org/10.3389/fpubh.2021.629334
20. Kaufman, H, Skipper, B, Small, L, Terry, T. and McGrew, M. (2001). “Effect of Literacy on Breast-Feeding Outcomes”. South Med J, 94, 293-96.
21. Mirjalili, N, Ansari, Jaberi, A, Ansari, Jaberi, K. and Negahban, Bonabi, T. (2018). “The Role of Maternal Health Literacy in Breastfeeding Pattern”. Journal of Nursing and Midwifery Sciences, 5, Doi: 53-8. 10.4103/JNMS.JNMS_21_18
22. Filiz, E. (2015). “Sağlık Okuryazarlığının Gebelik ve Sağlık Algısı ile İlişkisi”. Doktora Tezi. Selçuk Üniversitesi, Konya.
23. Gökoğlu, A.G. (2021). “Kadınların Sağlık Okuryazarlığı Düzeyinin Sağlık Davranışlarına ve Çocuk Sağlığına Etkisi”. Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 6(2), 132-148.
24. Ayaz, Alkaya, S. and Ozturk, F.Ö. (2021). “Health Literacy Levels of Women and Related Factors in Turkey”. The Journal of Nursing Research, 29(6), 1-7.

There are 24 citations in total.

Details

Primary Language	Turkish
Subjects	Health Care Administration
Journal Section	Original Article
Authors	Vahide Çakmak 0000-0003-3481-9500 Pakize Özge Karkın 0000-0003-3296-8887 Nursen Bolsoy 0000-0001-7035-6342 Gözde Sezer 0000-0003-2961-9221
Publication Date	June 18, 2023
Published in Issue	Year 2023 Volume: 12 Issue: 2

Cite

APA	Çakmak, V., Karkın, P. Ö., Bolsoy, N., Sezer, G. (2023). Kadınlarda Sağlık Okuryazarlığı Düzeyinin Emzirme ve Doğum Şekline Etkisi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 12(2), 443-449. https://doi.org/10.37989/gumussagbil.1093646
AMA	Çakmak V, Karkın PÖ, Bolsoy N, Sezer G. Kadınlarda Sağlık Okuryazarlığı Düzeyinin Emzirme ve Doğum Şekline Etkisi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. June 2023;12(2):443-449. doi:10.37989/gumussagbil.1093646
Chicago	Çakmak, Vahide, Pakize Özge Karkın, Nursen Bolsoy, and Gözde Sezer. “Kadınlarda Sağlık Okuryazarlığı Düzeyinin Emzirme Ve Doğum Şekline Etkisi”. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 12, no. 2 (June 2023): 443-49. https://doi.org/10.37989/gumussagbil.1093646.
EndNote	Çakmak V, Karkın PÖ, Bolsoy N, Sezer G (June 1, 2023) Kadınlarda Sağlık Okuryazarlığı Düzeyinin Emzirme ve Doğum Şekline Etkisi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 12 2 443–449.
IEEE	V. Çakmak, P. Ö. Karkın, N. Bolsoy, and G. Sezer, “Kadınlarda Sağlık Okuryazarlığı Düzeyinin Emzirme ve Doğum Şekline Etkisi”, Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, vol. 12, no. 2, pp. 443–449, 2023, doi: 10.37989/gumussagbil.1093646.
ISNAD	Çakmak, Vahide et al. “Kadınlarda Sağlık Okuryazarlığı Düzeyinin Emzirme Ve Doğum Şekline Etkisi”. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 12/2 (June 2023), 443-449. https://doi.org/10.37989/gumussagbil.1093646.
JAMA	Çakmak V, Karkın PÖ, Bolsoy N, Sezer G. Kadınlarda Sağlık Okuryazarlığı Düzeyinin Emzirme ve Doğum Şekline Etkisi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2023;12:443–449.
MLA	Çakmak, Vahide et al. “Kadınlarda Sağlık Okuryazarlığı Düzeyinin Emzirme Ve Doğum Şekline Etkisi”. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, vol. 12, no. 2, 2023, pp. 443-9, doi:10.37989/gumussagbil.1093646.
Vancouver	Çakmak V, Karkın PÖ, Bolsoy N, Sezer G. Kadınlarda Sağlık Okuryazarlığı Düzeyinin Emzirme ve Doğum Şekline Etkisi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2023;12(2):443-9.

Download Cover Image

Article Files

Full Text