Öz
Günümüzde kronik hastalıkların giderek yaygınlaşması, kronik hastalık kontrolü ve toplum temelli hastalık yönetimi programlarının önemini ortaya koymaktadır. Kronik hastalık yönetimi, özellikle bakımın koordinasyonu ve sürekliliğini sağ- lamada, ekip çalışmasının desteklenmesinde, kronik hastalık bakımının kalitesinin geliştirilmesinde, beklenen hasta sonuçlarını iyileştirmede ve bakımın maliyetlerini azaltmada önemli ve pratik bir yöntemdir. Kronik hastalık yönetimi için çeşitli modeller ileri sürülmesine rağmen en çok kullanılan ve en etkili kabul edileni Kronik Bakım Modelidir. Wagner ve arkadaşları tarafından tanımlanan model, genel olarak altı temel bileşeni tanımlamaktadır. Bunlar; (1) Toplum kaynakları ve politikalar, (2) Karar verme desteği, (3) Sağlık bakım organizasyonu, (4) Öz-yönetim desteği, (5) Sağlık hizmetleri sunum planı ve (6) Klinik bilgi sistemleridir. Model; birbiriyle bağlantılı olan bu altı bileşen doğrultusunda hastaların sağlık/bakım sonuçlarını geliştirmek için tasarlanmıştır. Başarılı bir kronik hastalık yönetimi için sağlık profesyonellerinin geleneksel tedavi ve bakım anlayışı yerine hasta merkezli, multi-disipliner ve kanıt temelli yaklaşımlar hakkında bilgi ve farkındalıklarının artması önemlidir. Bu derleme makalede, genelde kronik hastalığı olan bireylerle çalışan sağlık profesyonellerine özelde hemşirelere kronik hastalık yönetiminde bir rehber olarak Kronik Bakım Modeli’ni tanıtmak; modelin kronik hastalıkların yönetiminde kullanılmasında yol göstermek amaçlanmıştır.
Anahtar Kelimeler: Kronik hastalık, kronik hastalık yönetimi, hemşirelik, Kronik Bakım Modeli.
Anahtar Kelimeler
Kronik hastalık kronik hastalık yönetimi hemşirelik Kronik Bakım Modeli
Kaynakça
- Adams, S. G. ve ark. (2007). Systematic review of the chronic care model in chronic obstructive pulmonary disease prevention and management. Arch Intern Med, 167: 551-561.
- Akalın, E., Durusu Tanrıöver, M., Sayran, F. (2012). Sürdürülebi- lir Sağlık Sistemi İçin Kronik Hastalık Yönetiminde Elektronik Sağ- lık Kayıtlarının Rolü. Sis Matbaacılık Prom. Tanıtım Hiz. Tic. Ltd. Şti., 25-73.
- Akdağ, R. (Ed.) (2008). Türkiye Sağlıkta Dönüşüm Programı İler- leme Raporu. T.C. Sağlık Bakanlığı Yayınları, 47-49.
- Ay, F. (2009). Uluslararası elektronik hasta kayıt sistemleri, hemşi- relik uygulamaları ve bilgisayar ilişkisi. Gülhane Tıp Dergisi, 51: 131
- Aydın, N. (2011). Klinik karar destek sistemleri ve hemşirelikte kullanımı. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 8(3): 59-63.
- Barr, V. J. ve ark. (2003). The expanded chronic care model: An in- tegration of concepts and strategies from population health promo- tion and the chronic care model. Hospital Quartery, 7(1): 73-82.
- Beaglehole, R. ve ark. (2008). Improving the prevention and ma- nagement of chronic disease in low income and middle-income co- untries: A priority for primary health care. Lancet, 372: 940-949.
- Becker, D. M. ve ark. (1998). Nurse-mediated cholesterol mana- gement compared with enhanced primary care in siblings of indi- viduals with premature coronary disease. Arch Intern Med, 158: 1533-1539.
- Bodenheimer, T., MacGregor, K., Stothart, N. (2005). Nurses as leaders in chronic care. Their role is pivotal in improving care for chronic diseases. BMJ, 330: 612-613.
- Bodenheimer, T., Wagner, E. H., Grumbach, K. (2002a). Impro- ving primary care for patients with chronic illness. JAMA, 288(14): 1775-1779.
- Bodenheimer, T., Wagner, E. H., Grumbach, K. (2002b). Improving primary care with chronic illness: The chronic care model, part 2. JAMA, 288(15): 1909-1914.
- Bonomi, A. E., Wagner, E. H., Glasgow, R. E., VonKorff, M. (2002).
- Assessment of chronic illness care (ACIC): A practical tool to mea- sure quality improvement. Health Services Research, 37(3): 791-820. Bora Başara, B., Dirimeşe, V., Özkan, E., Varol, Ö. (2006).
- Türkiye’de ölümler 2004. Ünüvar, N., Mollahaliloğlu, S., Yardım,
- N. (Eds.). Türkiye Hastalık Yükü Çalışması 2004. Aydoğdu Ofset
- Matbaacılık San. ve Tic Ltd. Şti., Ankara, 4-12.
Öz
Currently the increasing prevalence of chronic diseases reveals the importance of chronic disease control and communitybased disease management programs. Chronic disease management; is an important and practical method especially in providing the coordination and continuity of care, promoting teamwork, improving the quality of chronic disease care and patient outcomes, reducing the costs of care. Despite the various models for chronic disease management been offered, the most widely used and most effective acceptable is the Chronic Care Model. The model developed by Wagner et al, generally defi nes six major components. These are: (1) Community resources and policies, (2) Decision support, (3) Organization of health care, (4) Self-management support, (5) Delivery system design and (6) Clinical information systems. Model, accordance with the six components which are connected with each other, is designed to improve patients results of health/care. Instead of traditional treatment and care approach, increasing knowledge and awareness about patient-centered, multi-disciplinary and evidence-based approaches is important for the successful chronic disease management. In this review article, aimed to present the Chronic Care Model as a guide in chronic disease management and advise for using of the model in chronic disease management for the health professionals (especially for nurses) working with patient which have chronic diseases.
Key Words: Chronic disease, chronic disease management, nursing, The Chronic Care Model
Anahtar Kelimeler
Chronic disease chronic disease management nursing The Chronic Care Model
Kaynakça
- Adams, S. G. ve ark. (2007). Systematic review of the chronic care model in chronic obstructive pulmonary disease prevention and management. Arch Intern Med, 167: 551-561.
- Akalın, E., Durusu Tanrıöver, M., Sayran, F. (2012). Sürdürülebi- lir Sağlık Sistemi İçin Kronik Hastalık Yönetiminde Elektronik Sağ- lık Kayıtlarının Rolü. Sis Matbaacılık Prom. Tanıtım Hiz. Tic. Ltd. Şti., 25-73.
- Akdağ, R. (Ed.) (2008). Türkiye Sağlıkta Dönüşüm Programı İler- leme Raporu. T.C. Sağlık Bakanlığı Yayınları, 47-49.
- Ay, F. (2009). Uluslararası elektronik hasta kayıt sistemleri, hemşi- relik uygulamaları ve bilgisayar ilişkisi. Gülhane Tıp Dergisi, 51: 131
- Aydın, N. (2011). Klinik karar destek sistemleri ve hemşirelikte kullanımı. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 8(3): 59-63.
- Barr, V. J. ve ark. (2003). The expanded chronic care model: An in- tegration of concepts and strategies from population health promo- tion and the chronic care model. Hospital Quartery, 7(1): 73-82.
- Beaglehole, R. ve ark. (2008). Improving the prevention and ma- nagement of chronic disease in low income and middle-income co- untries: A priority for primary health care. Lancet, 372: 940-949.
- Becker, D. M. ve ark. (1998). Nurse-mediated cholesterol mana- gement compared with enhanced primary care in siblings of indi- viduals with premature coronary disease. Arch Intern Med, 158: 1533-1539.
- Bodenheimer, T., MacGregor, K., Stothart, N. (2005). Nurses as leaders in chronic care. Their role is pivotal in improving care for chronic diseases. BMJ, 330: 612-613.
- Bodenheimer, T., Wagner, E. H., Grumbach, K. (2002a). Impro- ving primary care for patients with chronic illness. JAMA, 288(14): 1775-1779.
- Bodenheimer, T., Wagner, E. H., Grumbach, K. (2002b). Improving primary care with chronic illness: The chronic care model, part 2. JAMA, 288(15): 1909-1914.
- Bonomi, A. E., Wagner, E. H., Glasgow, R. E., VonKorff, M. (2002).
- Assessment of chronic illness care (ACIC): A practical tool to mea- sure quality improvement. Health Services Research, 37(3): 791-820. Bora Başara, B., Dirimeşe, V., Özkan, E., Varol, Ö. (2006).
- Türkiye’de ölümler 2004. Ünüvar, N., Mollahaliloğlu, S., Yardım,
- N. (Eds.). Türkiye Hastalık Yükü Çalışması 2004. Aydoğdu Ofset
- Matbaacılık San. ve Tic Ltd. Şti., Ankara, 4-12.
Ayrıntılar
| Bölüm | DERLEME YAZILARI |
|---|---|
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 22 Mayıs 2015 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2015 Cilt: 23 Sayı: 1 |