Üniversite Çalışanlarında Tip 2 Diyabet Riskinin ve İlişkili Faktörlerin Değerlendirilmesi

Emine Kır Biçer; Mustafa Çekiç; Gülşah Ayvazoğlu

doi:10.38079/igusabder.1241694

Araştırma Makalesi

Evaluation of Type 2 Diabetes Risk and Associated Factors in University Employees

Yıl 2024, Sayı: 22, 253 - 272, 30.04.2024

Emine Kır Biçer Mustafa Çekiç Gülşah Ayvazoğlu

https://doi.org/10.38079/igusabder.1241694

Öz

Aim: This descriptive cross-sectional study was conducted to determine the type 2 Diabetes Mellitus (T2DM) risks of individuals working at a university and to investigate the associated factors.
Method: The study was conducted by 317 individuals working on the central campus of a state university in the Eastern Mediterranean region of Turkey. Data of the study was collected using a questionnaire including socio-demographical characteristics and Finnish Diabetes Risk Score (FINDRISC). The data distribution was evaluated with the “Kolmogorov–Smirnov Test”. Descriptive statistics (number, percentage, mean, standard deviation), t-test, one-way ANOVA were used to evaluate the data, and the Mann-Whitney U test was used to compare data that did not show normal distribution.
Results: The mean age of the participants in the study was 41.0±9.2 years, 64.3% were male, 41.0% were undergraduate, 37.3% were postgraduates, and 33.1% were academic personnel. According to the FINDRISC scale, the T2DM risk scores of the participants were 35.6% low, 41.0% mild, 12.6% moderate, 9.5% high risk, and 1.3% very high risk. The related factors for the development of diabetes in the research group are smoking, hypertension, having diabetes in the first degree in the family, physical activity status, waist circumference and waist/height ratio.
Conclusion: In the study, approximately one in ten people are at high risk of developing T2DM. The results show that university personnel need to be monitored more closely for T2DM, as the research population is focused on work life and daily tasks on desk and computer use.

Anahtar Kelimeler

Type 2 diabetes mellitus, FINDRISC, risk factors

Kaynakça

1. International Diabetes Federation. IDF Diabetes Atlas: 10th edition 2021. https://diabetesatlas.org/data/en/country/203/tr.html Erişim Tarihi:07.07.2022.
2. Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği. Diabetes Mellitus ve Komplikasyonlarının Tanı, Tedavi ve İzlem Kılavuzu, Ankara, Miki Matbaacılık San. ve Tic. Ltd. Şti. 2022. https://file.temd.org.tr/Uploads/publications/guides/documents/diabetes-mellitus_2022.pdf Erişim Tarihi:08.08.2022.
3. Satman I, Ömer B, Tutuncu Y, et al. TURDEP –II Study Group. Twelve-year trends in the prevalance and risk factors of diabetets and prediabetes in Turkish adults. Eur J Epidemiol. 2013;28(2):169-80.
4. Satman İ. Tip 2 Diyabet Epidemiyolojisi. İçinde: Geçmişten Geleceğe Diabetes Mellitus. Editör: İmamoğlu Ş, Satman İ, Akalın S, Salman S, Yılmaz C. Ankara; BAYT Bilimsel Araştırmalar Basın Yayın ve Tanıtım Ltd. Şti. 2015:35-45
5. Karaman ES, Özkırım E, Olgun N. Çalışan bireylerin diyabet riskinin değerlendirilmesi. Diyabet, Obezite ve Hipertansiyonda Hemşirelik Forumu Dergisi. 2019;11(1):18-22.
6. Aksu İ, Akademisyenlerde Tip 2 Diyabet Riski: Güneydoğu Türkiye Örneği. [Yüksek Lisans Tezi] Hasan Kalyoncu Üniversitesi. Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Gaziantep. 2018
7. Akman Yılmaz A, Can Çiçek S. Bolu’da yaşayan bir grup erişkinin tip 2 diyabet risk durumu. Diyabet, Obezite ve Hipertansiyonda Hemşirelik Forumu. 2017;9(2):24-32.
8. Topuz İ, Gözüm S. Determining diabetes risk and health literacy levels in individuals aged 45 and above: A descriptive correlational study. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2022;13(4):624-629.
9. Lindström J, Tuomilehto J. The diabetes risk score. Diabetes care. 2003;26(3):725-731.
10. Makrilakis K, Liatis S, Grammatikou S, Perrea D, et al. Validation of the Finnish diabetes risk score (FINDRISC) questionnaire for screening for undiagnosed type 2 diabetes, dysglycaemia and the metabolic syndrome in Greece. Diabetes Metab. 2011;37(2):144-151.
11. Hellgren MI, Petzold M, Björkelund C, et al. Feasibility of the FINDRISC questionnaire to identify individuals with impaired glucose tolerance in Swedish primary care. A cross-sectional population-based study. Diabet Med. 2012;29(12):1501-5.
12. Tarı Selçuk K. Bigadiç’te 45-74 Yaş Bireylerde Tip 2 Diyabet Riskinin Belirlenmesi. [doktora tezi]. Dokuz Eylül Universitesi. Sağlık Bilimleri Enstitüsü. 2013.
13. Memiş S, Gökçe S, Gündoğmuş EE, Coşkunırmak D. Ailesinde tip-2 diyabet olan sağlık yüksekokulu öğrencilerinin diyabet risklerinin değerlendirilmesi. Hemşirelik Forumu Diyabet, Obezite ve Hipertansiyon Dergisi. 2014;6(2):27-34
14. Heyward VH, Wagner RR. Applied body composition assesment. Champaign: Human Kinetics; 2004. ISBN 13: 9780736046305
15. World Health Organisation. Waist Circumference and Waist–Hip Ratio: Report of a WHO Expert Consultation Geneva, 8–11 December 2008. file:///C:/Users/emine/Downloads/9789241501491_eng.pdf . Erişim Tarihi: 01.08.2022.
16. Can AS, Bersot TP, Gönen M. Anthropometric indices and their relationship with cardiometabolic risk factors in a sample of Turkish adults. Public Health Nutrition. 2008;12(4):538-546.
17. Can AS, Yıldız EA, Samur G, et al. Optimal waist: height ration cut-off point for cardiometabolic risk factors in Turkish adults. Public Health Nutrition. 2009;13(4):488-495.
18. Meseri R, Ucku R, Unal, B. Waist:height ratio: a superior index in estimating cardiovascular risks in Turkish adults. Public Health Nutrition. 2013;17(10):2246-2252.
19. World Health Organization (2004) Obesity: Preventing and managing the global epidemic: Report of a WHO consultation. WHO, Geneva.
20. Kulkarni M, Foraker RE, McNeill AM, et al. Evaluation of the modified FINDRISC to identify individuals at high risk for diabetes among middle-aged white and black ARIC study participants. Diabetes, Obesity and Metabolism. 2017;19(9):1260–1266.
21. Çatalçam S, Uzaldı EB, Arpacı DK, Bayraktaroğlu T, Bilici M. Üçüncü basamak bir hastaneye başvuran riskli popülasyonda oral glukoz tolerans testi ile diabetes mellitus ve prediyabet prevalansının tespiti. Türk Diyab Obez. 2017;3:111-115.
22. Gezer C. Hemşirelik bölümü öğrencilerinde bel/boy oranı ve tip 2 diyabet riski ilişkisinin değerlendirilmesi. Journal of Food and Health Science. 2017;3(4):141-149.
23. Viitasalo K, Lindström J, Hemiö K, et al. Occupational health care identifies risk for type 2 diabetes and cardiovascular disease. Primary Care Diabetes. 2012;6(2):95–102.
24. Demirağ H, Hintistan S, Tuncay B, Cin A. Sağlık hizmetleri meslek yüksekokulu öğrencilerinin diyabet risklerinin belirlenmesi. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Dergisi. 2018;6(2):25-35.
25. Topbaş E. Üniversite öğrencilerinde Tip 2 DM Riski ve ilişkili faktörler. ACU Sağlık Bil Derg. 2019;10(4):616-620.
26. Çakıcı AE, Olgun N. Bir vakıf üniversitesindeki öğrencilerde kronik böbrek yetmezliği risk faktörlerinin incelenmesi. Turkish Journal of Diabetes Nursing. 2021;1(1):1-7.
27. Kautzky-Willer A, Harreiter J, Pacini G. Sex and gender differences in risk, pathophysiology and complications of Type 2 Diabetes Mellitus. Endocr Rev. 2016;37(3):278-316. doi: 10.1210/er.2015-1137.
28. Coşansu G, Nahçivan N. Erişkinlerde diyabet risk faktörlerinin belirlenmesi. İÜ FNHYO Dergisi. 2004;13(52):103-120.
29. Foy CG, Bell RA, Farmer DF, Goff DC Jr, Wagenknecht LE. Smoking and incidence of diabetes among U.S. adults: findings from the insulin resistance atherosclerosis Study. Diabetes Care. 2005;28(10):2501-2507
30. Willi C, Bodenmann P, Ghali WA, Faris PD, Cornuz J. Active smoking and the risk of type 2 diabetes: a systematic review and meta-analysis. JAMA. 2007;298(22):2654-2664. doi: 10.1001/jama.298.22.2654.
31. Demirağ HE. Tip 2 diabetes mellituslu hastaların birinci derece yakınlarında diyabet risk değerlendirmesi. [Yüksek Lisans Tezi]. Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Aydın. (2016).
32. N, Yalın H, Demir HY. Diyabetle mücadelede diyabet risklerinin belirlenmesi ve tanılama. Turkish Family Physician. 2011;2(2):41-49.
33. Ashwell M, Gunn P, Gibson, S. Waist-to-height ration is a better screening tool than waist circumference and BMI for adult cardiometabolic risk factors: systematic review and meta-analysis. Obesity Reviews. 2012;13:275-286.
34. Ashwell M, Gibson S. A proposal for primary screening tool: 'Keep your waist circumference to less than half your height'. BMC Med. 2014;12:207-212.
35. Savva CS, Lamnisos D, Kafatos AG. Predicting cardiometabolic risk: waist-to-height ratio or BMI. A meta-analysis. Diabetes, Metabolic Syndrome and Obesity: Targets and Therapy. 2013;6:403-419.
36. Bohr AD, Laurson K, McQueen MB. A novel cutoff for the waist-to-height ratio predicting metabolic syndrome in young American adults. BMC Public Health. 2016;16:95-303.
37. Meijnikman AS, De Block CEM, Verrijken A, Mertens I, Corthouts B, Van Gaal LF. Screening for type 2 diabetes mellitus in overweight and obese subjects made easy by the FINDRISC score. Journal of Diabetes and Its Complications. 2016;30(6):1043-1049.
38. Kelestimur F, Çetin M, Paşaoğlu H, Çoksevim B, Çetinkaya F, Ünlühızarcı K. The prevalence and identification of risk factors for type 2 diabetes mellitus and impaired glucose tolerance in Kayseri, Central Anatolia, Turkey, Acta Diabetol. 1999;36:85-91.
39. Pan XR, Yang WY, Li GW, Liu J. Prevalence of diabetes and its risk factors in China, 1994. Diabetes Care. 1997;20(11):1664-69.
40. Feihl F, Liaudet L, Waeber B, Levy BI. Hypertension: a disease of the microcirculation? Hypertension. 2006;48:1012–1017.
41. Kim MJ, Lim NK, Choi SJ, Park HY. Hypertension is an independent risk factor for type 2 diabetes: the Korean genome and epidemiology study. Hypertens Res. 2015;38(11):783-789. doi: 10.1038/hr.2015.72.
42. Aktif Yaşam Derneği, 2010. Türkiye toplumunun fiziksel aktivite düzeyi araştırması. Erişim: https://aktifyasam.org.tr/pdf/fiziksel-aktivite-arastirmasi-raporu.pdf Erişim tarihi:17.08.2022.
43. Aktaş H, Şaşmaz CT, Kılınçer A, et al. Yetişkinlerde fiziksel aktivite düzeyi ve uyku kalitesi ile ilişkili faktörlerin araştırılması. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2016;8(2):60-70.
44. Hamilton MT, Hamilton DG, Zderic TW. Role of low energy expenditure and sitting in obesity, metabolic syndrome, type 2 diabetes, and cardiovascular disease. Diabetes. 2007;56:2655-2667.
45. Erdoğanoğlu Y, Arslan BÇ. Gençlerde akıllı telefon kullanımının fiziksel kapasite üzerine etkisi. Anatolian Journal of Psychiatry/Anadolu Psikiyatri Dergisi. 2019;20(5):499-505.
46. Erol Ö, Ünsar S, Yacan L, Diabetes Mellituslu bireylerin fiziksel aktivite davranışları ve iyilik hallerinin belirlenmesi. Turk J Diab Obes. 2022;1:49-58.

Üniversite Çalışanlarında Tip 2 Diyabet Riskinin ve İlişkili Faktörlerin Değerlendirilmesi

Yıl 2024, Sayı: 22, 253 - 272, 30.04.2024

Emine Kır Biçer Mustafa Çekiç Gülşah Ayvazoğlu

https://doi.org/10.38079/igusabder.1241694

Öz

Amaç: Tanımlayıcı ve kesitsel tipte olan bu araştırmanın amacı bir üniversitede çalışan bireylerin tip 2 Diabetes Mellitus (T2DM) risklerini belirlenmek ve ilişkili faktörleri saptamaktır.
Yöntem: Bu araştırma Türkiye’nin Doğu Akdeniz bölgesinde bulunan bir devlet üniversitesinin merkez kampüsünde görev yapan toplam 317 birey ile yapılmıştır. Verilerin toplanmasında sosyodemografik veri toplama formu ve Fin Diyabet Risk Skoru Ölçeği (FINDRISK) kullanılmıştır. Verilerin dağılıma uygunluğu “Kolmogorov Smirnov Testi” ile incelenmiştir. Verilerin değerlendirilmesinde tanımlayıcı istatistik (sayı, yüzde, ortalama, standart sapma), t-testi, One Way ANOVA ve normal dağılım göstermeyen verilere ilişkin karşılaştırmalar için Mann-Whitney U testi kullanılmıştır.
Bulgular: Katılımcıların yaş ortalaması 41±9,2 yıl, %64,3’ü (n=205) erkek, %41’i lisans mezunu %37,3’ü lisansüstü mezun, %33,1’i akademik personeldir. Katılımcıların FINDRISK ölçeğine göre tip-2 diyabet risk derecesi %35,6’sının düşük, %41’inin hafif, %12,6’sının orta, %9,5’inin yüksek ve %1,3’ünün ise çok yüksektir. Araştırma grubunda diyabet gelişimi için ilişkili faktörler ise sigara kullanma, hipertansiyon, ailede birinci derecede diyabet olması, fiziksel aktivite durumu, bel çevresi ve bel/boy oranıdır.
Sonuç: Araştırmada yaklaşık her 10 kişiden biri T2DM gelişimi açısından yüksek risk taşımaktadır. Sonuçlara göre üniversite personelleri, iş yaşantısı ve günlük görevlerin masa başı ve bilgisayar kullanımı üzerine olması nedeniyle T2DM açısından daha yakından izlenmelidir.

Anahtar Kelimeler

Tip 2 diabetes mellitus, FINDRISK, risk faktörleri

Kaynakça

1. International Diabetes Federation. IDF Diabetes Atlas: 10th edition 2021. https://diabetesatlas.org/data/en/country/203/tr.html Erişim Tarihi:07.07.2022.
2. Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği. Diabetes Mellitus ve Komplikasyonlarının Tanı, Tedavi ve İzlem Kılavuzu, Ankara, Miki Matbaacılık San. ve Tic. Ltd. Şti. 2022. https://file.temd.org.tr/Uploads/publications/guides/documents/diabetes-mellitus_2022.pdf Erişim Tarihi:08.08.2022.
3. Satman I, Ömer B, Tutuncu Y, et al. TURDEP –II Study Group. Twelve-year trends in the prevalance and risk factors of diabetets and prediabetes in Turkish adults. Eur J Epidemiol. 2013;28(2):169-80.
4. Satman İ. Tip 2 Diyabet Epidemiyolojisi. İçinde: Geçmişten Geleceğe Diabetes Mellitus. Editör: İmamoğlu Ş, Satman İ, Akalın S, Salman S, Yılmaz C. Ankara; BAYT Bilimsel Araştırmalar Basın Yayın ve Tanıtım Ltd. Şti. 2015:35-45
5. Karaman ES, Özkırım E, Olgun N. Çalışan bireylerin diyabet riskinin değerlendirilmesi. Diyabet, Obezite ve Hipertansiyonda Hemşirelik Forumu Dergisi. 2019;11(1):18-22.
6. Aksu İ, Akademisyenlerde Tip 2 Diyabet Riski: Güneydoğu Türkiye Örneği. [Yüksek Lisans Tezi] Hasan Kalyoncu Üniversitesi. Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Gaziantep. 2018
7. Akman Yılmaz A, Can Çiçek S. Bolu’da yaşayan bir grup erişkinin tip 2 diyabet risk durumu. Diyabet, Obezite ve Hipertansiyonda Hemşirelik Forumu. 2017;9(2):24-32.
8. Topuz İ, Gözüm S. Determining diabetes risk and health literacy levels in individuals aged 45 and above: A descriptive correlational study. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2022;13(4):624-629.
9. Lindström J, Tuomilehto J. The diabetes risk score. Diabetes care. 2003;26(3):725-731.
10. Makrilakis K, Liatis S, Grammatikou S, Perrea D, et al. Validation of the Finnish diabetes risk score (FINDRISC) questionnaire for screening for undiagnosed type 2 diabetes, dysglycaemia and the metabolic syndrome in Greece. Diabetes Metab. 2011;37(2):144-151.
11. Hellgren MI, Petzold M, Björkelund C, et al. Feasibility of the FINDRISC questionnaire to identify individuals with impaired glucose tolerance in Swedish primary care. A cross-sectional population-based study. Diabet Med. 2012;29(12):1501-5.
12. Tarı Selçuk K. Bigadiç’te 45-74 Yaş Bireylerde Tip 2 Diyabet Riskinin Belirlenmesi. [doktora tezi]. Dokuz Eylül Universitesi. Sağlık Bilimleri Enstitüsü. 2013.
13. Memiş S, Gökçe S, Gündoğmuş EE, Coşkunırmak D. Ailesinde tip-2 diyabet olan sağlık yüksekokulu öğrencilerinin diyabet risklerinin değerlendirilmesi. Hemşirelik Forumu Diyabet, Obezite ve Hipertansiyon Dergisi. 2014;6(2):27-34
14. Heyward VH, Wagner RR. Applied body composition assesment. Champaign: Human Kinetics; 2004. ISBN 13: 9780736046305
15. World Health Organisation. Waist Circumference and Waist–Hip Ratio: Report of a WHO Expert Consultation Geneva, 8–11 December 2008. file:///C:/Users/emine/Downloads/9789241501491_eng.pdf . Erişim Tarihi: 01.08.2022.
16. Can AS, Bersot TP, Gönen M. Anthropometric indices and their relationship with cardiometabolic risk factors in a sample of Turkish adults. Public Health Nutrition. 2008;12(4):538-546.
17. Can AS, Yıldız EA, Samur G, et al. Optimal waist: height ration cut-off point for cardiometabolic risk factors in Turkish adults. Public Health Nutrition. 2009;13(4):488-495.
18. Meseri R, Ucku R, Unal, B. Waist:height ratio: a superior index in estimating cardiovascular risks in Turkish adults. Public Health Nutrition. 2013;17(10):2246-2252.
19. World Health Organization (2004) Obesity: Preventing and managing the global epidemic: Report of a WHO consultation. WHO, Geneva.
20. Kulkarni M, Foraker RE, McNeill AM, et al. Evaluation of the modified FINDRISC to identify individuals at high risk for diabetes among middle-aged white and black ARIC study participants. Diabetes, Obesity and Metabolism. 2017;19(9):1260–1266.
21. Çatalçam S, Uzaldı EB, Arpacı DK, Bayraktaroğlu T, Bilici M. Üçüncü basamak bir hastaneye başvuran riskli popülasyonda oral glukoz tolerans testi ile diabetes mellitus ve prediyabet prevalansının tespiti. Türk Diyab Obez. 2017;3:111-115.
22. Gezer C. Hemşirelik bölümü öğrencilerinde bel/boy oranı ve tip 2 diyabet riski ilişkisinin değerlendirilmesi. Journal of Food and Health Science. 2017;3(4):141-149.
23. Viitasalo K, Lindström J, Hemiö K, et al. Occupational health care identifies risk for type 2 diabetes and cardiovascular disease. Primary Care Diabetes. 2012;6(2):95–102.
24. Demirağ H, Hintistan S, Tuncay B, Cin A. Sağlık hizmetleri meslek yüksekokulu öğrencilerinin diyabet risklerinin belirlenmesi. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Dergisi. 2018;6(2):25-35.
25. Topbaş E. Üniversite öğrencilerinde Tip 2 DM Riski ve ilişkili faktörler. ACU Sağlık Bil Derg. 2019;10(4):616-620.
26. Çakıcı AE, Olgun N. Bir vakıf üniversitesindeki öğrencilerde kronik böbrek yetmezliği risk faktörlerinin incelenmesi. Turkish Journal of Diabetes Nursing. 2021;1(1):1-7.
27. Kautzky-Willer A, Harreiter J, Pacini G. Sex and gender differences in risk, pathophysiology and complications of Type 2 Diabetes Mellitus. Endocr Rev. 2016;37(3):278-316. doi: 10.1210/er.2015-1137.
28. Coşansu G, Nahçivan N. Erişkinlerde diyabet risk faktörlerinin belirlenmesi. İÜ FNHYO Dergisi. 2004;13(52):103-120.
29. Foy CG, Bell RA, Farmer DF, Goff DC Jr, Wagenknecht LE. Smoking and incidence of diabetes among U.S. adults: findings from the insulin resistance atherosclerosis Study. Diabetes Care. 2005;28(10):2501-2507
30. Willi C, Bodenmann P, Ghali WA, Faris PD, Cornuz J. Active smoking and the risk of type 2 diabetes: a systematic review and meta-analysis. JAMA. 2007;298(22):2654-2664. doi: 10.1001/jama.298.22.2654.
31. Demirağ HE. Tip 2 diabetes mellituslu hastaların birinci derece yakınlarında diyabet risk değerlendirmesi. [Yüksek Lisans Tezi]. Adnan Menderes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Aydın. (2016).
32. N, Yalın H, Demir HY. Diyabetle mücadelede diyabet risklerinin belirlenmesi ve tanılama. Turkish Family Physician. 2011;2(2):41-49.
33. Ashwell M, Gunn P, Gibson, S. Waist-to-height ration is a better screening tool than waist circumference and BMI for adult cardiometabolic risk factors: systematic review and meta-analysis. Obesity Reviews. 2012;13:275-286.
34. Ashwell M, Gibson S. A proposal for primary screening tool: 'Keep your waist circumference to less than half your height'. BMC Med. 2014;12:207-212.
35. Savva CS, Lamnisos D, Kafatos AG. Predicting cardiometabolic risk: waist-to-height ratio or BMI. A meta-analysis. Diabetes, Metabolic Syndrome and Obesity: Targets and Therapy. 2013;6:403-419.
36. Bohr AD, Laurson K, McQueen MB. A novel cutoff for the waist-to-height ratio predicting metabolic syndrome in young American adults. BMC Public Health. 2016;16:95-303.
37. Meijnikman AS, De Block CEM, Verrijken A, Mertens I, Corthouts B, Van Gaal LF. Screening for type 2 diabetes mellitus in overweight and obese subjects made easy by the FINDRISC score. Journal of Diabetes and Its Complications. 2016;30(6):1043-1049.
38. Kelestimur F, Çetin M, Paşaoğlu H, Çoksevim B, Çetinkaya F, Ünlühızarcı K. The prevalence and identification of risk factors for type 2 diabetes mellitus and impaired glucose tolerance in Kayseri, Central Anatolia, Turkey, Acta Diabetol. 1999;36:85-91.
39. Pan XR, Yang WY, Li GW, Liu J. Prevalence of diabetes and its risk factors in China, 1994. Diabetes Care. 1997;20(11):1664-69.
40. Feihl F, Liaudet L, Waeber B, Levy BI. Hypertension: a disease of the microcirculation? Hypertension. 2006;48:1012–1017.
41. Kim MJ, Lim NK, Choi SJ, Park HY. Hypertension is an independent risk factor for type 2 diabetes: the Korean genome and epidemiology study. Hypertens Res. 2015;38(11):783-789. doi: 10.1038/hr.2015.72.
42. Aktif Yaşam Derneği, 2010. Türkiye toplumunun fiziksel aktivite düzeyi araştırması. Erişim: https://aktifyasam.org.tr/pdf/fiziksel-aktivite-arastirmasi-raporu.pdf Erişim tarihi:17.08.2022.
43. Aktaş H, Şaşmaz CT, Kılınçer A, et al. Yetişkinlerde fiziksel aktivite düzeyi ve uyku kalitesi ile ilişkili faktörlerin araştırılması. Mersin Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2016;8(2):60-70.
44. Hamilton MT, Hamilton DG, Zderic TW. Role of low energy expenditure and sitting in obesity, metabolic syndrome, type 2 diabetes, and cardiovascular disease. Diabetes. 2007;56:2655-2667.
45. Erdoğanoğlu Y, Arslan BÇ. Gençlerde akıllı telefon kullanımının fiziksel kapasite üzerine etkisi. Anatolian Journal of Psychiatry/Anadolu Psikiyatri Dergisi. 2019;20(5):499-505.
46. Erol Ö, Ünsar S, Yacan L, Diabetes Mellituslu bireylerin fiziksel aktivite davranışları ve iyilik hallerinin belirlenmesi. Turk J Diab Obes. 2022;1:49-58.

Toplam 46 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil	Türkçe
Konular	Klinik Tıp Bilimleri
Bölüm	Makaleler
Yazarlar	Emine Kır Biçer 0000-0002-4773-9393 Mustafa Çekiç 0000-0002-8227-988X Gülşah Ayvazoğlu 0000-0003-0830-4570
Erken Görünüm Tarihi	27 Nisan 2024
Yayımlanma Tarihi	30 Nisan 2024
Kabul Tarihi	29 Şubat 2024
Yayımlandığı Sayı	Yıl 2024 Sayı: 22

Kaynak Göster

JAMA	Kır Biçer E, Çekiç M, Ayvazoğlu G. Üniversite Çalışanlarında Tip 2 Diyabet Riskinin ve İlişkili Faktörlerin Değerlendirilmesi. IGUSABDER. 2024;:253–272.

Kapak Resmi İndir

Makale Dosyaları

Tam Metin

Alıntı-Gayriticari-Türetilemez 4.0 Uluslararası (CC BY-NC-ND 4.0)