Otizm Spektrum Bozukluğu OSB ve Hastalığa Kanıt Penceresinden Bakış

Gül Sultan Özeren

Autism Spectrum Disorder asd and Gazing Through The Evidence Window To Asd

Yıl 2013, Sayı: 2, 57 - 63, 01.06.2013

Gül Sultan Özeren

Öz

Objective: Evidence based contemporary approaches targeting Autism Spectrum Disorders are reviewed in this task and unproven applications and some missing parts of the researches that may have evidence value are also included in this study.Material and Methods: The databases of Science Direct, EBSCO Host, Medscape, Pubmed, Medline and Cochrane Database between the months of February and September 2012 have been reviewed in terms of the articles which include the evidence-based applications and approaches for the ASD.Results: The randomized and semi-randomized controlled studies covering a total of approximately over two thousand individuals, approximately one hundred and fifty publications, thirteen of which along with having the characteristics of metaanalysis or systematic compilation, have been reviewed. While examining evidence-based practice and approaches for the ASD, in addition to selecting the topics, the aim is to present the results and the reviews in this layout. These topics were determined considering effectiveness of early period intensive behavioral therapies, music therapy, intensive and long-term applied behavior analysis, behavioral and developmental interventions, parent-mediated early intervention, gluten and kazein, acupuncture treatments, auditory integration therapy, vitamin B6 and magnesium, effectiveness of omega-3 fatty acids supplementation and use of serotonin reuptake inhibitors.Conclusion: “Evidence-based health applications” and “evidence-based medicine” fit into place effectively all around the world and into our country nowadays. The various evidence-based results that were taken into account here point to an “inadequate evidence level” and can set one thinking that the application is not only wrong or inadequate, but also it does not reach comprehensive and qualified research

Anahtar Kelimeler

autism disorders, evidence-based practic, reviews

Kaynakça

1. Kanner L. Autistic disturbances of affective contact. Nervous Child 1943; 2:217-250.
2. Bodur Ş, Soysal AŞ. Otizmin Erken Tanısı ve Önemi. Sted. Dergisi 2004;13: 394-98.
3. Kerimoğlu E, Kılıç BG, Gürkan CK, Öztürk M. Çocukluk ve Ergenlikte Sık Görülen Ruhsal Bozukluklar. Edt. Öztürk O, Uluşahin A. İçinde: Ruh Sağlığı ve Bozuklukları -2. Cilt, 11. Baskı, Ankara: Nobel Tıp Kitapevi; 2008.p.744.
4. Ulay HT, Çengel Kültür SE. Otizm. Clinic Pediatri, 2010;5:33-43.
5. Özdemir DF, Karabacak NI, Akkaş B, Akdemir Ö, Ünal F, Şenol S. Otistik Bozukluğu Olan Çocuklarda Risperidon Tedavisinin Beyin Kan Akımı ile Değerlendirilmesi. Türk Psikiyatri Dergisi. 2009; 20:346-356.
6. Şenol S. Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı. HYB Yayıncılık, 2006;216-227.
7. Amerikan Psikiyatri Birliği: [Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders]. İçinde: Köroğlu E, çeviren. DSM-IV-TR Tanı Ölçütleri Başvuru El Kitabı (Yeniden Gözden Geçirilmiş İkinci Baskı). Hekimler Yayın Birliği, Ankara, 2005;p.50-52.
8. Kılıç Ekici Ö. Otizmi Anlamak ve Yaşamak: Karmaşık Bir Gelişimsel Bozukluk. Bilim ve Teknik Dergisi, 2011;44:70-75.
9. Fombonne E. The prevalence of autism. JAMA, 2003; 289(1):87–89.
10. Doğangün B. Özel Eğitim Gerektiren Psikiyatrik Durumlar. Türkiye’de Sık Karşılaşılan Psikiyatrik Hastalıklar Sempozyum Dizisi. 2008; 62:157-174.
11. King M, Bearman P. Diagnostic change and the increased prevalence of autism. International Journal of Epidemiology, 2009; 38:1224–1234.
12. Volkmar FR, Wiesner LA,Westphal A. [In the spectrum of Autism in Children Health care Related Topics]. Türkiye Klinikleri. Current Opinion In Psychiatry (Türkçe Baskısı). 2006; 2:159-165.
13. Erden G, Akçakın M, Gümüş Doğan D, Öztürk Ertem İ. Çocuk Hekimleri ve Otizm: Tanıda Zorluklar. Türkiye Klinikleri J. Pediatr. 2010;19(1):9-15.
14. Korkmaz B. Bir sendrom, bir belirti, bir hastalık: Otizm. Nörobiyolojik temelleri ve nörofonksiyonel mekanizmalar. Sendrom Dergisi, 2000;1243-58.
15. Folstein SE, Bisson E, Santengelo SL, Piven J. Finding spesific genes that cause autism: a combination of approaches will be needed to maximize power. J. Autism Dev. Disord. 1998;28:439-445.
16. Abrahams BS, Geschwind DH. Advances in autism genetics: on the threshold of a new neurobiology. Nat. Rev. Genet. 2008;9:341–355.
17. Kaplan HI, Sadock BJ. Klinik Psikiyatri. Çev. Edt: Ercan Abay, I. Baskı. İstanbul: Nobel Tıp Kitapevleri, 2004; p.511-515.
18. Yüksel A. Otizm Genetiği. Cerrahpaşa Tıp Dergisi. 2005;36:35-41.
19. Kılınçaslan A, Motavalli Mukaddes N, Sözen Küçükyazıcı G, Gürvit H. Asperger Bozukluğu Olgularında Yürütücü İşlevler ve Dikkatin Değerlendirilmesi. Türk Psikiyatri Dergisi. 2010;21:289-99.
20. Yolga Tahiroğlu A, Fırat S, Somer Diler R, Avcı A. Otistik Belirtilerle Başvuran İki Çocukta Farklı Klinik Seyir ve Bozukluklar: Olgu Sunumu Klinik Psikiyatri. 2003;6:235-239.
21. Güzelhan Y, Öztürk M, Zoroğlu S, Acar B, Tüzün Ü, Arıkan M. Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu Olan Okul Öncesi Çocuklarda Otistik Belirtiler. Yeni Symposium. 2001; 39: 121-125.
22. Korkmaz, B. Otizm: Otizm: Başlıca Davranış Sorunları ve Pratik Yaklaşım. Yeni Symposium. 2001;39:26-34.
23. Odabaşıoğlu G, Genç Y, Öztürk Ö. Otistik hastalarda kendine zarar verme davranışında naltrekson tedavisi ve iki olgu sunumu. Klinik Psikofarmakoloji Bülteni. 2009;19:431-435.
24. Hernandez P, Ikkanda Z. Management of children with autism spectrum applied behavior analysis: Behavior disorders in dental environments. Journal of American the Dental Association. 2011;142:281-287.
25. İbrahim SH, Voigt RG, Katusic SK, Weaver AL, Barbaresi WJ. Incidence of gastrointestinal symptoms in children with autism: a populationbased study. Pediatrics, 2009;124:680-686.
26. Sayan A. Durat G. [Risk Tanılaması Yoluyla Otizmin Erken Teşhisi: Hemşirenin Rolü. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 2007;10:105-113.
27. Koller R. Sexuality and Adolescents with Autism. Sexuality and Disability, 2000;18:125-135.
28. Van Bourgondien ME, Reichle NC, Palmer A. Sexual behavior in adults with autism. J. Autism Dev. Disord. 1997;27:113-125.
29. Küçük L, Buzlu S. Otistik Çocuklarda Ergenlik ve Cinsel Eğitim. Androloji Bülteni, 2006;25:93-94.
30. Grandin T. Resimlerle Düşünmek, Otizmin İçerden Anlatımı. (Çev: Mehmet Celil İftar). 3. Baskı. İstanbul: TOHUM Otizm Vakfı, Sistem Yayıncılık; 2011. p.76-77.
31. Cascio C, McGlone F, Folger S, et al. Tactile Perception in Adults with Autism: a Multidimensional Psychophysical Study. J. Autism Dev. Disord, 2008;38:127-137.
32. Özcan ME. [New Approaches in Treatment of Autistic Disorder]. Turgut Özal Tıp Merkezi Dergisi, 1998;5:205-210.
33. Eldevik S, Hastings RP, Hughes JC, Jahr E, Eikeseth S, Cross S. Meta‐ analysis of early intensive behavioral intervention for children with autism. Journal of Clinical Child and Adolescent Psychology, 2009;38:439‐450.
34. Whipple J. Music in intervention for children and adolescents with autism: a meta‐analysis. Journal of Music Therapy, 2004;41(2):90‐106.
35. Virues‐Ortega J. Applied behavior analytic intervention for autism in early childhood: meta‐analysis, meta‐regression and dose‐response meta‐analysis of multiple outcomes. Clinical Psychology Review, 2010;30:387‐399.
36. Ospina MB, Seida JK, Clark B. et al. Behavioural and developmental interventions for autism spectrum disorder: a clinical systematic review. PLoS ONE, 2008;3,3755.
37. Diggle TTJ, McConachie HHR. Parent-mediated early intervention for young children with autism spectrum disorder. Cochrane Database of Systematic Reviews, 2002. DOI: 10.1002/14651858.CD003496.
38. Millward C, Ferriter M, Calver SJ, Connell-Jones GG. Gluten- and casein-free diets for autistic spectrum disorder. Cochrane Database of Systematic Reviews, 2008. DOI: 10.1002/14651858.CD003498.
39. Cheuk DKL, Wong V, Chen WX. Acupuncture for autism spectrum disorders (ASD). Cochrane Database of Systematic Reviews, 2011. DOI: 10.1002/14651858.CD007849.
40. Sinha Y, Silove N, Hayen A, Williams K. Auditory integration training and other sound therapies for autism spectrum disorders: a systematic review. Arch. Dis. Child. 2006; 91:1018-1022.
41. Sinha Y, Silove N, Hayen A, Williams K Auditory integration training and other sound therapies for autism spectrum disorders (ASD). Cochrane Database of Systematic Reviews, 2011. DOI: 10.1002/14651858.CD003681.
42. Nye C, Brice A. Combined vitamin B6-magnesium treatment in autism spectrum disorder. Cochrane Database of Systematic Reviews, 2005. DOI: 10.1002/14651858.CD003497.
43. Findling RL, Maxwell K, Scotese-Wojtila L, Huang J, Yamashita T, Wiznitzer M. High- Dose Pyridoxine and Magnesium Administration in Children with Autistic Disorder: An Absence of Salutary Effects in a Double-Blind, Placebo-Controlled Study. Journal Of Autism and Developmental Disorders, 1997;27:467-478.
44. James S, Montgomery P, Williams K. Omega-3 fatty acids supplementation for autism spectrum disorders (ASD). The Cochrane Library, 2011. DOI: 10.1002/14651858.CD007992.
45. Bent S, Bertoglio K, Hendren RL. Omega-3 Fatty Acids for Autistic Spectrum Disorder: A Systematic Review. Journal of Autism and Developmental Disorders, 2009; 39:1145–1154.

Otizm Spektrum Bozukluğu OSB ve Hastalığa Kanıt Penceresinden Bakış

Yıl 2013, Sayı: 2, 57 - 63, 01.06.2013

Gül Sultan Özeren

Öz

Amaç: Otizm Spektrum Bozukluğu, bu tanıya sahip olan çocuk/ ergen/ yetişkinlerin ve ailelerinin, tüm yaşamlarını önemli ölçüde etkilemekte ve onları sürekli daha etkili tedavi arayışlarına yönlendirmektedir. Bu çalışmada, Otizm Spektrum Bozukluğu hakkında özet bilgiler sunularak, buna yönelik kanıt temelli güncel yaklaşımlar için gözden geçirilen, kanıt değeri yüksek olan uygulamalarla birlikte, henüz kanıtlanmamış uygulamalar ve kanıt değeri taşıyabilecek bazı çalışmalar hakkındaki uzman yorumlarına yer verilmiştir. Gereç ve Yöntemler: 2012 yılı Şubat ve Eylül ayları arasında Science Direct, EBSCO Host, Pubmed, Medscape, Medline ve Cochrane Database veri tabanları, Otizm Spektrum Bozukluğu için kanıt temelli uygulama ve yaklaşımlar içeren tüm makaleler yönünden gözden geçirilmiştir. Bulgular: Toplamda yaklaşık ikibinin üzerinde bireyi kapsayan randomize ve yarı randomize kontrollü çalışmalar, onüçü metaanaliz ya da sistematik derleme niteliğinde olmakla birlikte yaklaşık yüzelli yayın incelendi. Otizm Spektrum Bozukluğuna yönelik uygulama ve yaklaşımlar kanıt temelli irdelenirken, ek olarak konu başlıkları belirlenip, sonuç ve yorumlar bu düzende sunulmaya çalışılmıştır. Bu başlıklar, Erken dönem yoğun davranışsal terapilerin etkinliği, müzik terapinin etkinliği, yoğun ve uzun süreli uygulamalı davranış analizi etkileri, davranışsal ve gelişimsel müdahalelerin etkinliği, ebeveyn-aracılı erken müdahalenin etkinliği, gluten ve kazeinin etkileri, akupunktur uygulamaları, işitsel entegrasyon tedavisi, B6 vitamini ve magnezyum etkinliği, omega-3 yağ asitlerinin takviyesinin etkinliği, seratonin geri alım inhibitörlerinin kullanımı olarak belirlenmiştir.Sonuç: Günümüzde kanıta “dayalı sağlık uygulamaları” ve “kanıta dayalı tıp” kavramları tüm dünya ile birlikte ülkemizde de etkili bir şekilde yerine oturmaktadır. Burada ele alınan birçok uygulamanın, kanıt temelinde ele alınmasıyla ortaya çıkan sonuçların “yetersiz kanıt düzeyini” işaret etmesi, yalnızca uygulamanın yanlış ya da eksik olmasını değil, henüz yeterli sayıda kapsamlı ve kaliteli çalışmaya ulaşılamadığını da düşündürebilir

Anahtar Kelimeler

otistik bozukluk, kanıta dayalı uygulamalar, gözden geçirme

Kaynakça

1. Kanner L. Autistic disturbances of affective contact. Nervous Child 1943; 2:217-250.
2. Bodur Ş, Soysal AŞ. Otizmin Erken Tanısı ve Önemi. Sted. Dergisi 2004;13: 394-98.
3. Kerimoğlu E, Kılıç BG, Gürkan CK, Öztürk M. Çocukluk ve Ergenlikte Sık Görülen Ruhsal Bozukluklar. Edt. Öztürk O, Uluşahin A. İçinde: Ruh Sağlığı ve Bozuklukları -2. Cilt, 11. Baskı, Ankara: Nobel Tıp Kitapevi; 2008.p.744.
4. Ulay HT, Çengel Kültür SE. Otizm. Clinic Pediatri, 2010;5:33-43.
5. Özdemir DF, Karabacak NI, Akkaş B, Akdemir Ö, Ünal F, Şenol S. Otistik Bozukluğu Olan Çocuklarda Risperidon Tedavisinin Beyin Kan Akımı ile Değerlendirilmesi. Türk Psikiyatri Dergisi. 2009; 20:346-356.
6. Şenol S. Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı. HYB Yayıncılık, 2006;216-227.
7. Amerikan Psikiyatri Birliği: [Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders]. İçinde: Köroğlu E, çeviren. DSM-IV-TR Tanı Ölçütleri Başvuru El Kitabı (Yeniden Gözden Geçirilmiş İkinci Baskı). Hekimler Yayın Birliği, Ankara, 2005;p.50-52.
8. Kılıç Ekici Ö. Otizmi Anlamak ve Yaşamak: Karmaşık Bir Gelişimsel Bozukluk. Bilim ve Teknik Dergisi, 2011;44:70-75.
9. Fombonne E. The prevalence of autism. JAMA, 2003; 289(1):87–89.
10. Doğangün B. Özel Eğitim Gerektiren Psikiyatrik Durumlar. Türkiye’de Sık Karşılaşılan Psikiyatrik Hastalıklar Sempozyum Dizisi. 2008; 62:157-174.
11. King M, Bearman P. Diagnostic change and the increased prevalence of autism. International Journal of Epidemiology, 2009; 38:1224–1234.
12. Volkmar FR, Wiesner LA,Westphal A. [In the spectrum of Autism in Children Health care Related Topics]. Türkiye Klinikleri. Current Opinion In Psychiatry (Türkçe Baskısı). 2006; 2:159-165.
13. Erden G, Akçakın M, Gümüş Doğan D, Öztürk Ertem İ. Çocuk Hekimleri ve Otizm: Tanıda Zorluklar. Türkiye Klinikleri J. Pediatr. 2010;19(1):9-15.
14. Korkmaz B. Bir sendrom, bir belirti, bir hastalık: Otizm. Nörobiyolojik temelleri ve nörofonksiyonel mekanizmalar. Sendrom Dergisi, 2000;1243-58.
15. Folstein SE, Bisson E, Santengelo SL, Piven J. Finding spesific genes that cause autism: a combination of approaches will be needed to maximize power. J. Autism Dev. Disord. 1998;28:439-445.
16. Abrahams BS, Geschwind DH. Advances in autism genetics: on the threshold of a new neurobiology. Nat. Rev. Genet. 2008;9:341–355.
17. Kaplan HI, Sadock BJ. Klinik Psikiyatri. Çev. Edt: Ercan Abay, I. Baskı. İstanbul: Nobel Tıp Kitapevleri, 2004; p.511-515.
18. Yüksel A. Otizm Genetiği. Cerrahpaşa Tıp Dergisi. 2005;36:35-41.
19. Kılınçaslan A, Motavalli Mukaddes N, Sözen Küçükyazıcı G, Gürvit H. Asperger Bozukluğu Olgularında Yürütücü İşlevler ve Dikkatin Değerlendirilmesi. Türk Psikiyatri Dergisi. 2010;21:289-99.
20. Yolga Tahiroğlu A, Fırat S, Somer Diler R, Avcı A. Otistik Belirtilerle Başvuran İki Çocukta Farklı Klinik Seyir ve Bozukluklar: Olgu Sunumu Klinik Psikiyatri. 2003;6:235-239.
21. Güzelhan Y, Öztürk M, Zoroğlu S, Acar B, Tüzün Ü, Arıkan M. Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu Olan Okul Öncesi Çocuklarda Otistik Belirtiler. Yeni Symposium. 2001; 39: 121-125.
22. Korkmaz, B. Otizm: Otizm: Başlıca Davranış Sorunları ve Pratik Yaklaşım. Yeni Symposium. 2001;39:26-34.
23. Odabaşıoğlu G, Genç Y, Öztürk Ö. Otistik hastalarda kendine zarar verme davranışında naltrekson tedavisi ve iki olgu sunumu. Klinik Psikofarmakoloji Bülteni. 2009;19:431-435.
24. Hernandez P, Ikkanda Z. Management of children with autism spectrum applied behavior analysis: Behavior disorders in dental environments. Journal of American the Dental Association. 2011;142:281-287.
25. İbrahim SH, Voigt RG, Katusic SK, Weaver AL, Barbaresi WJ. Incidence of gastrointestinal symptoms in children with autism: a populationbased study. Pediatrics, 2009;124:680-686.
26. Sayan A. Durat G. [Risk Tanılaması Yoluyla Otizmin Erken Teşhisi: Hemşirenin Rolü. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 2007;10:105-113.
27. Koller R. Sexuality and Adolescents with Autism. Sexuality and Disability, 2000;18:125-135.
28. Van Bourgondien ME, Reichle NC, Palmer A. Sexual behavior in adults with autism. J. Autism Dev. Disord. 1997;27:113-125.
29. Küçük L, Buzlu S. Otistik Çocuklarda Ergenlik ve Cinsel Eğitim. Androloji Bülteni, 2006;25:93-94.
30. Grandin T. Resimlerle Düşünmek, Otizmin İçerden Anlatımı. (Çev: Mehmet Celil İftar). 3. Baskı. İstanbul: TOHUM Otizm Vakfı, Sistem Yayıncılık; 2011. p.76-77.
31. Cascio C, McGlone F, Folger S, et al. Tactile Perception in Adults with Autism: a Multidimensional Psychophysical Study. J. Autism Dev. Disord, 2008;38:127-137.
32. Özcan ME. [New Approaches in Treatment of Autistic Disorder]. Turgut Özal Tıp Merkezi Dergisi, 1998;5:205-210.
33. Eldevik S, Hastings RP, Hughes JC, Jahr E, Eikeseth S, Cross S. Meta‐ analysis of early intensive behavioral intervention for children with autism. Journal of Clinical Child and Adolescent Psychology, 2009;38:439‐450.
34. Whipple J. Music in intervention for children and adolescents with autism: a meta‐analysis. Journal of Music Therapy, 2004;41(2):90‐106.
35. Virues‐Ortega J. Applied behavior analytic intervention for autism in early childhood: meta‐analysis, meta‐regression and dose‐response meta‐analysis of multiple outcomes. Clinical Psychology Review, 2010;30:387‐399.
36. Ospina MB, Seida JK, Clark B. et al. Behavioural and developmental interventions for autism spectrum disorder: a clinical systematic review. PLoS ONE, 2008;3,3755.
37. Diggle TTJ, McConachie HHR. Parent-mediated early intervention for young children with autism spectrum disorder. Cochrane Database of Systematic Reviews, 2002. DOI: 10.1002/14651858.CD003496.
38. Millward C, Ferriter M, Calver SJ, Connell-Jones GG. Gluten- and casein-free diets for autistic spectrum disorder. Cochrane Database of Systematic Reviews, 2008. DOI: 10.1002/14651858.CD003498.
39. Cheuk DKL, Wong V, Chen WX. Acupuncture for autism spectrum disorders (ASD). Cochrane Database of Systematic Reviews, 2011. DOI: 10.1002/14651858.CD007849.
40. Sinha Y, Silove N, Hayen A, Williams K. Auditory integration training and other sound therapies for autism spectrum disorders: a systematic review. Arch. Dis. Child. 2006; 91:1018-1022.
41. Sinha Y, Silove N, Hayen A, Williams K Auditory integration training and other sound therapies for autism spectrum disorders (ASD). Cochrane Database of Systematic Reviews, 2011. DOI: 10.1002/14651858.CD003681.
42. Nye C, Brice A. Combined vitamin B6-magnesium treatment in autism spectrum disorder. Cochrane Database of Systematic Reviews, 2005. DOI: 10.1002/14651858.CD003497.
43. Findling RL, Maxwell K, Scotese-Wojtila L, Huang J, Yamashita T, Wiznitzer M. High- Dose Pyridoxine and Magnesium Administration in Children with Autistic Disorder: An Absence of Salutary Effects in a Double-Blind, Placebo-Controlled Study. Journal Of Autism and Developmental Disorders, 1997;27:467-478.
44. James S, Montgomery P, Williams K. Omega-3 fatty acids supplementation for autism spectrum disorders (ASD). The Cochrane Library, 2011. DOI: 10.1002/14651858.CD007992.
45. Bent S, Bertoglio K, Hendren RL. Omega-3 Fatty Acids for Autistic Spectrum Disorder: A Systematic Review. Journal of Autism and Developmental Disorders, 2009; 39:1145–1154.

Toplam 45 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil	Türkçe
Bölüm	Collection
Yazarlar	Gül Sultan Özeren
Yayımlanma Tarihi	1 Haziran 2013
Yayımlandığı Sayı	Yıl 2013Sayı: 2

Kaynak Göster

EndNote	Özeren GS (01 Haziran 2013) Otizm Spektrum Bozukluğu OSB ve Hastalığa Kanıt Penceresinden Bakış. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 2 57–63.

Makale Dosyaları

Tam Metin

Dergi Ana Sayfası
Arşiv