Öz
This study is a research based on a phenomenological type in order to determine the difficulties that schizophrenics face in employment and business life. The research was conducted with 12 patients who were members of the Eurasian Schizophrenia and World Schizophrenia Associations with the sample selection method for the purpose, who met the criteria for inclusion in the research and agreed to participate in the research either written or oral. The data of the study were collected by interviewing patients who were identified between September, 5 2016 and May, 17 2017, for about 45 minutes. For individual in-depth interviews, A semi-structured form of 17 questions developed by the researchers in the direction of the literature was used.As a result of the interviews, a total of 3 main themes and sub-themes have been determined for the following: the reasons for not working, the effects of the study on the patient and the solution suggestions. Four sub-themes have been identified for the theme “reasons for not working”: the effect of the disease, the lack of hiring, the severance of salary and the difficulties in business life due to stigmatization. Two sub-themes have been identified for the theme of the effects of working on patients: the positive effects of working and the negative effects of working. For the theme of solution suggestions, four sub-themes have been determined including work that is appropriate for the disease, education of the public, an increase of associations and State-related solutions. In terms of patients’ expressions, it has been determined that schizophrenia patients prefer not to work because they have a disability wage cut off, they are not hired because they are stigmatized, and they prefer not to work because of stigmatization in the business environment. It has been seen that patients think that it is necessary to take actions for the solutions of the problems of working life and for the applications to reduce the stigmatization.As a result, people with schizophrenia are stigmatized in the field of work as well as in all areas, and they cannot gain their economic freedom
Anahtar Kelimeler
Patients with schizophrenia business life mental health nurse stigmatization
Kaynakça
- 1. Ekinci M, Kavak, F. Kendi Evlerinde Yaşayan ve Korumalı Evlerde Yaşayan Şizofreni Hastalarının Yaşam Niteliklerinin ve İşlevsel İyileşme Düzeylerinin Karşılaştırılması. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Derg 2014; 3: 588-98.
- 2. Öztürk S. Şizofreni Hastalarında Yaşam Kalitesinin; Pozitif Belirtiler, Negatif Belirtiler, Depresyon ve İçgörü ile İlişkisi. Tıpta Uzmanlık, Bülent Ecevit Üniversitesi, Zonguldak, 2010.
- 3. Yavuz R. Şizofreni. İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri, Sempozyum Dizisi 2008; 62: 49-58.
- 4. Uğurlu N. Şizofreni Tanısı Konan Hastalarda Bir İşte Çalışmanın ve Derneğe Üye Olmanın İşlevsel İyileşme, Tedaviye Uyum ve Stresli Durumlarla Baş Etme Üzerine Etkisi. Yüksek Lisans, Gazi Üniversitesi, Ankara, 2010.
- 5. Akmeşe ZB, Bilge A, Çakır N, Çam M.O, Engin E, Turgut E.Ö. Muhtarlara Verilen Ruhsal Hastalığa Yönelik Damgalama ile Mücadele Eğitiminin Etkililiğinin Araştırılması. Psikiyatri Hemşireliği Derg 2014;5:129-36. [CrossRef]
- 6. Saillard EK. Ruhsal Hastalara Yönelik Damgalamaya İlişkin Psikiyatrist Görüşleri ve Öneriler. Türk Psikiyatri Derg 2010; 21: 14-24.
- 7. Doğanavşargil Ö. Şizofreni ve Depresyonda İçselleştirilmiş Damgalanma ve Yaşam Kalitesi. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir, 2009.
- 8. Gülseren L. Şizofreni ve Aile: Güçlükler, Yükler, Duygular, Gereksinimler. Türk Psikiyatri Derg 2002; 13: 143-51.
- 9. Özçelik EK. Şizofreni Hastalarında Aile Ortamı, İçselleştirilmiş Damgalanma ve Yaşam Kalitesi. Yüksek Lisans Tezi, Erzincan Üniversitesi, Erzincan, 2015.
- 10. Yılmaz E. Şizofreni Hastalarında İçselleştirilmiş Damgalanmanın Tedaviye Uyuma Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara, 2012.
- 11. Steadman K. Working with Schizophrenia: Employment, Recovery and İnclusion in Germany. The Work Foundation Part of Lancaster University 2015; 23-4.
- 12. United Nations. United Nations Convention on the Rights of Persons with Disabilities 2006. http://www.un.org/esa/socdev/enable/ rights/convtexte.htm
- 13. Yılmaz V. İnsan Hakları ve Karşılaştırmalı Sosyal Politika Yaklaşımı Işığında Türkiye’de Ruh Sağlığı Politikaları: Tespitler ve Öneriler. İstanbul, Karika Matbaacılık, 2012.
- 14. Arslan M, Coşkun S, Kurt E, Yazıcı A, Yılmaz T. Rehabilitasyon Programının Şizofreni Hastalarının Kliniği, Sosyal İşlevselliği ve Yaşam Kalitesi Üzerindeki Uzun Dönem Etkileri: İzleme Çalışması. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2015; 16: 238-46.
- 15. Emsley R, Filipcic IS, Grosic V, Pedisic I, Peles AM, Sagud M. Remission and Employment Status in Schizophrenis and Other Psychoses: OneYear Prospective Study in Croatian Patients Treated with Risperidone Long Acting İnjection. Psychiatria Danubina 2016;28: 263-72.
- 16. Eryıldız D. Gündüz Hastanesi ve Rehabilitasyon Merkezi’ne Devam Eden Kronik Şizofreni Hastaları ile Bir Rehabilitasyon Merkezine Katılmayan Kronik Şizofreni Hastalarının İşlevsellik ve Yaşam Kaliteleri Açısından Karşılaştırılması. Tıpta Uzmanlık, Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh Saplığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi, İstanbul, 2008.
- 17. AİLE VE SOSYAL POLİTİKALAR BAKANLIĞI (ASPB). Engelli ve Yaşlı Bireylere İlişkin İstatistiki Bilgiler. Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü 2017; 1-22.
- 18. T.C. Sağlık Bakanlığı. Ulusal Ruh Sağlığı Eylem Planı. Ankara, 2011-2023.
- 19. Aker T, Ögel K, Özmen E, Sağduyu A, Tamar D. Halkın Şizofreniye Bakışı ve Yaklaşımı Üzerine Bir Epidemiyolojik Araştırma. Türk Psikiyatri Derg 2001; 12: 99-110.
- 20. Yıldız M. Psikiyatrik Rehabilitasyon. Bireyden Topluma Ruh Sağlığı 2005; 1: 151-64.
- 21. Bevan S. Elston R. Gulliford J. Taskila, T. Thomas R. Steadman K. Working with Schizophrenia: Experts’ Views on Barriers and Pathways to Employment and Job Retention. J Vocational Rehabilitation 2014; 41: 29-44. [CrossRef]
- 22. Dunn EC, Rogers ES, Wewiorski NJ. The Meaning and İmportance of Employment to People in Recovery from Serious Mental İllness: Results of a Qualitative. Psychiatric Rehabilitation J 2008;32:59-62. [CrossRef]
- 23. McGurk SR, Mueser KT, DeRosa TJ, Wolfe R. Work, Recovery and Comorbidity in Schizophrenia: A Randomized Controlled Trial of Cognitive Remediation. Schizophr Bull 2009; 35: 319-35. [CrossRef]
- 24. Çizel RB, Güzeller CO, Mütevellioğlu N. İşsizliğin Psikolojik Sonuçları: Antalya Örneği. Çalışma İlişkileri Derg 2011;2:26-41.
- 25. Ecide I, Hubschmid T, Priebe S, Warner R. Employment, Attitudes Toward Work, and Quality of Life Among People With Schizophrenia in Three Countries. Schizophr Bull 1998; 24: 469-77. [CrossRef]
- 26. Akarçay D. Türkiye’de Yürütülen Ruh Sağlığı Hizmetleri Politikalarının Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara, 2013.
- 27. Ataman H. Zihinsel Engelli ve Psikiyatrik Teşhis Almış Bireylerin İnsan Hakları. İnsan Hakları Gündemi Derneği ve Ruh Sağlığında İnsan Hakları İnisiyatifi, Ankara, 2008.
- 28. Knapp M, McDaid D, Medeiros H. Employment and Mental Health: Assessing the Economic İmpact and the Case for İntervention. MHEEN Network 2008.
- 29. Akdede KBB. ve ark. Gençlerde Şizofreniyi Damgalama Düzeyi. Yeni Symposium 2004; 42: 113-7.
- 30. Küçük L. Oban G. Damgalama Erken Yaşlarda Başlar… Gençlerde Ruhsal Hastalıklara Yönelik Damgalamayla Mücadelede Eğitimin Rolü. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi 2011; 2: 141-8.
- 31. Bilge A, Çam O. Ruhsal Hastalığı Yönelik Damgalama ile Mücadele. TAF Prev Med Bull 2010; 9: 71-8.
- 32. Alataş G, Arslan M, Karaoğlan A, Yanık M. Toplum Temelli Ruh Sağlığı Modeli ve Türkiye’de Toplum Ruh Sağlığı Merkezleri Projesi. Nöropsikiyatri Arşivi 2009; 46: 25-9.
- 33. Bilge A, Çam MO, Çetinkaya A, Erdoğan E, Mermer G, Üçkuyu N. Türkiye’deki Toplum Ruh Sağlığı Merkezlerinin 2013-2015 Yıllarının Profili. Kocaeli Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 2016; 2: 1-5.
- 34. Alpagut G. Korumalı İşyeri Kavramı ve Korumalı İş. Sicil İş Hukuku Dergisi 2006; 29-36.
- 35. Kuzgun İ. Türkiye’de Özürlülerin Ücret Karşılığı İstihdamını Belirleyen Değişkenler Ve Öneriler. Journal of Yaşar University 2014; 4:2451-66.
- 36. Arıkan Ç. Sosyal Model Çerçevesinde Engelliliğe Yaklaşım. Ufkun Ötesi Bilim Dergisi 2002; 2.
- 37. Çavuş ÖH, Tekin A. Türkiye’de Engellilerin İstihdam Yöntemi Olarak Korumalı İşyeri. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 2015; 30: 145-65.
- 38. Migliore A. Sheltered Workshops. International Encyclopedia of Rehabilitation 2010.
- 39. Seyyar A. Uluslararası Boyutuyla Engelli Kota Sistemi. Kamu-İş 2012;6(1/2000).
Öz
Bu çalışma şizofreni hastalarının iş bulma ve iş hayatında yaşadıkları güçlükleri belirlemek amacıyla fenomenolojik tipte yapılmış bir araştırmadır. Araştırma, amaca yönelik örneklem seçme yöntemi ile İstanbul’da bulunan Avrasya Şizofreni ve Dünya Şizofreni Dernekleri’ne üye olan, araştırmaya dâhil edilme kriterlerine uyan ve araştırmaya katılmayı yazılı ve sözlü olarak kabul eden, 12 hasta ile yapılmıştır. Araştırmanın verileri 5 Eylül 2016-17 Mayıs 2017 tarihleri arasında belirlenen hastalarla yaklaşık 45’er dakikalık görüşmeler yapılarak toplanmıştır. Bireysel derinlemesine görüşmeler için literatür doğrultusunda araştırmacılar tarafından geliştirilen 17 soruluk yarı yapılandırılmış form kullanılmıştırYapılan görüşmeler sonucunda hastaların çalışamama nedenleri, çalışmanın hasta üzerine etkileri ve çözüm önerileri olmak üzere toplam 3 ana tema ve bu temalar için alt temalar belirlenmiştir. Çalışmama nedenleri adlı tema için hastalığın çalışma hayatına etkisi, hastaların işe alınmamaları, engellilik maaşının çalışma durumunda kesilmesi ve damgalanma nedeniyle iş hayatında yaşanan güçlükler olmak üzere 4 alt tema belirlenmiştir Çalışmanın hasta üzerine etkileri adlı tema için çalışmanın olumlu etkileri ve çalışmamanın olumsuz etkileri olmak üzere 2 alt tema belirlenmiştir Çözüm önerileri adlı tema için ise hastalığa uygun işler, halkın eğitimi, derneklerin artırılması ve devletle ilgili çözümler olmak üzere 4 alt tema belirlenmiştir. Hastaların ifadeleri doğrultusunda şizofreni hastalarının aldıkları engelli maaşı kesildiği için bir işe girmeye çekindikleri, damgalandıkları için işe alınmadıkları ve işe alınanların iş ortamında damgalanma yaşaması nedeniyle çalışmamayı tercih ettikleri belirlenmiştir Hastaların çalışma hayatına ait sorunların çözümü konusunda girişimler yapılması ve damgalamayı azaltıcı uygulamalar için harekete geçilmesi gerektiğini düşündükleri görüldü.Sonuç olarak şizofreni tanısı alan hastaların her alanda olduğu gibi iş alanında da damgalanmakta ve ekonomik özgürlüklerini kazanamamaktadırlar
Anahtar Kelimeler
Şizofreni tanılı hastalar iş hayatı ruh sağlığı hemşiresi damgalanma
Kaynakça
- 1. Ekinci M, Kavak, F. Kendi Evlerinde Yaşayan ve Korumalı Evlerde Yaşayan Şizofreni Hastalarının Yaşam Niteliklerinin ve İşlevsel İyileşme Düzeylerinin Karşılaştırılması. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Derg 2014; 3: 588-98.
- 2. Öztürk S. Şizofreni Hastalarında Yaşam Kalitesinin; Pozitif Belirtiler, Negatif Belirtiler, Depresyon ve İçgörü ile İlişkisi. Tıpta Uzmanlık, Bülent Ecevit Üniversitesi, Zonguldak, 2010.
- 3. Yavuz R. Şizofreni. İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri, Sempozyum Dizisi 2008; 62: 49-58.
- 4. Uğurlu N. Şizofreni Tanısı Konan Hastalarda Bir İşte Çalışmanın ve Derneğe Üye Olmanın İşlevsel İyileşme, Tedaviye Uyum ve Stresli Durumlarla Baş Etme Üzerine Etkisi. Yüksek Lisans, Gazi Üniversitesi, Ankara, 2010.
- 5. Akmeşe ZB, Bilge A, Çakır N, Çam M.O, Engin E, Turgut E.Ö. Muhtarlara Verilen Ruhsal Hastalığa Yönelik Damgalama ile Mücadele Eğitiminin Etkililiğinin Araştırılması. Psikiyatri Hemşireliği Derg 2014;5:129-36. [CrossRef]
- 6. Saillard EK. Ruhsal Hastalara Yönelik Damgalamaya İlişkin Psikiyatrist Görüşleri ve Öneriler. Türk Psikiyatri Derg 2010; 21: 14-24.
- 7. Doğanavşargil Ö. Şizofreni ve Depresyonda İçselleştirilmiş Damgalanma ve Yaşam Kalitesi. Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir, 2009.
- 8. Gülseren L. Şizofreni ve Aile: Güçlükler, Yükler, Duygular, Gereksinimler. Türk Psikiyatri Derg 2002; 13: 143-51.
- 9. Özçelik EK. Şizofreni Hastalarında Aile Ortamı, İçselleştirilmiş Damgalanma ve Yaşam Kalitesi. Yüksek Lisans Tezi, Erzincan Üniversitesi, Erzincan, 2015.
- 10. Yılmaz E. Şizofreni Hastalarında İçselleştirilmiş Damgalanmanın Tedaviye Uyuma Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara, 2012.
- 11. Steadman K. Working with Schizophrenia: Employment, Recovery and İnclusion in Germany. The Work Foundation Part of Lancaster University 2015; 23-4.
- 12. United Nations. United Nations Convention on the Rights of Persons with Disabilities 2006. http://www.un.org/esa/socdev/enable/ rights/convtexte.htm
- 13. Yılmaz V. İnsan Hakları ve Karşılaştırmalı Sosyal Politika Yaklaşımı Işığında Türkiye’de Ruh Sağlığı Politikaları: Tespitler ve Öneriler. İstanbul, Karika Matbaacılık, 2012.
- 14. Arslan M, Coşkun S, Kurt E, Yazıcı A, Yılmaz T. Rehabilitasyon Programının Şizofreni Hastalarının Kliniği, Sosyal İşlevselliği ve Yaşam Kalitesi Üzerindeki Uzun Dönem Etkileri: İzleme Çalışması. Anadolu Psikiyatri Dergisi 2015; 16: 238-46.
- 15. Emsley R, Filipcic IS, Grosic V, Pedisic I, Peles AM, Sagud M. Remission and Employment Status in Schizophrenis and Other Psychoses: OneYear Prospective Study in Croatian Patients Treated with Risperidone Long Acting İnjection. Psychiatria Danubina 2016;28: 263-72.
- 16. Eryıldız D. Gündüz Hastanesi ve Rehabilitasyon Merkezi’ne Devam Eden Kronik Şizofreni Hastaları ile Bir Rehabilitasyon Merkezine Katılmayan Kronik Şizofreni Hastalarının İşlevsellik ve Yaşam Kaliteleri Açısından Karşılaştırılması. Tıpta Uzmanlık, Bakırköy Prof. Dr. Mazhar Osman Ruh Saplığı ve Sinir Hastalıkları Eğitim ve Araştırma Hastanesi, İstanbul, 2008.
- 17. AİLE VE SOSYAL POLİTİKALAR BAKANLIĞI (ASPB). Engelli ve Yaşlı Bireylere İlişkin İstatistiki Bilgiler. Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü 2017; 1-22.
- 18. T.C. Sağlık Bakanlığı. Ulusal Ruh Sağlığı Eylem Planı. Ankara, 2011-2023.
- 19. Aker T, Ögel K, Özmen E, Sağduyu A, Tamar D. Halkın Şizofreniye Bakışı ve Yaklaşımı Üzerine Bir Epidemiyolojik Araştırma. Türk Psikiyatri Derg 2001; 12: 99-110.
- 20. Yıldız M. Psikiyatrik Rehabilitasyon. Bireyden Topluma Ruh Sağlığı 2005; 1: 151-64.
- 21. Bevan S. Elston R. Gulliford J. Taskila, T. Thomas R. Steadman K. Working with Schizophrenia: Experts’ Views on Barriers and Pathways to Employment and Job Retention. J Vocational Rehabilitation 2014; 41: 29-44. [CrossRef]
- 22. Dunn EC, Rogers ES, Wewiorski NJ. The Meaning and İmportance of Employment to People in Recovery from Serious Mental İllness: Results of a Qualitative. Psychiatric Rehabilitation J 2008;32:59-62. [CrossRef]
- 23. McGurk SR, Mueser KT, DeRosa TJ, Wolfe R. Work, Recovery and Comorbidity in Schizophrenia: A Randomized Controlled Trial of Cognitive Remediation. Schizophr Bull 2009; 35: 319-35. [CrossRef]
- 24. Çizel RB, Güzeller CO, Mütevellioğlu N. İşsizliğin Psikolojik Sonuçları: Antalya Örneği. Çalışma İlişkileri Derg 2011;2:26-41.
- 25. Ecide I, Hubschmid T, Priebe S, Warner R. Employment, Attitudes Toward Work, and Quality of Life Among People With Schizophrenia in Three Countries. Schizophr Bull 1998; 24: 469-77. [CrossRef]
- 26. Akarçay D. Türkiye’de Yürütülen Ruh Sağlığı Hizmetleri Politikalarının Değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara, 2013.
- 27. Ataman H. Zihinsel Engelli ve Psikiyatrik Teşhis Almış Bireylerin İnsan Hakları. İnsan Hakları Gündemi Derneği ve Ruh Sağlığında İnsan Hakları İnisiyatifi, Ankara, 2008.
- 28. Knapp M, McDaid D, Medeiros H. Employment and Mental Health: Assessing the Economic İmpact and the Case for İntervention. MHEEN Network 2008.
- 29. Akdede KBB. ve ark. Gençlerde Şizofreniyi Damgalama Düzeyi. Yeni Symposium 2004; 42: 113-7.
- 30. Küçük L. Oban G. Damgalama Erken Yaşlarda Başlar… Gençlerde Ruhsal Hastalıklara Yönelik Damgalamayla Mücadelede Eğitimin Rolü. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi 2011; 2: 141-8.
- 31. Bilge A, Çam O. Ruhsal Hastalığı Yönelik Damgalama ile Mücadele. TAF Prev Med Bull 2010; 9: 71-8.
- 32. Alataş G, Arslan M, Karaoğlan A, Yanık M. Toplum Temelli Ruh Sağlığı Modeli ve Türkiye’de Toplum Ruh Sağlığı Merkezleri Projesi. Nöropsikiyatri Arşivi 2009; 46: 25-9.
- 33. Bilge A, Çam MO, Çetinkaya A, Erdoğan E, Mermer G, Üçkuyu N. Türkiye’deki Toplum Ruh Sağlığı Merkezlerinin 2013-2015 Yıllarının Profili. Kocaeli Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 2016; 2: 1-5.
- 34. Alpagut G. Korumalı İşyeri Kavramı ve Korumalı İş. Sicil İş Hukuku Dergisi 2006; 29-36.
- 35. Kuzgun İ. Türkiye’de Özürlülerin Ücret Karşılığı İstihdamını Belirleyen Değişkenler Ve Öneriler. Journal of Yaşar University 2014; 4:2451-66.
- 36. Arıkan Ç. Sosyal Model Çerçevesinde Engelliliğe Yaklaşım. Ufkun Ötesi Bilim Dergisi 2002; 2.
- 37. Çavuş ÖH, Tekin A. Türkiye’de Engellilerin İstihdam Yöntemi Olarak Korumalı İşyeri. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 2015; 30: 145-65.
- 38. Migliore A. Sheltered Workshops. International Encyclopedia of Rehabilitation 2010.
- 39. Seyyar A. Uluslararası Boyutuyla Engelli Kota Sistemi. Kamu-İş 2012;6(1/2000).
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Research Article |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Eylül 2019 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2019Sayı: 3 |