Öz
Aim: The aim of this study was to investigate the factors affecting the caregiving burden and anxiety-depression risk levels in mothers of children with chronic diseases.Methods: The population of the descriptive study consists of mothers whose children are inpatients in the pediatric unit of a university hospital in Konya for chronic diseases. The sample size for this study was calculated as 164 N= 1.962*13.092 /22 . The data were collected by having the voluntary mothers staying in the hospital between November 2016-January 2017 and filling the questionnaire that included sociodemographics, the Hospital Anxiety and Depression Scale HADS and Caregiving Burden Scale. Data were analyzed with frequency, percentage, mean, t-test in independent groups, variance analysis and Tukey HSD test.Results: The mean age of the mothers was 32.54±7.95 and the mean age of the children was 5.70±5.46. The HADS scores were 57.9% of the mothers with anxiety risk and 75.6% with depression. The caregiving burden scores of the mothers were found to be 26.59±12.6 and it associated with live-in villages/towns, unemployed, low income, no support for caregiving, long duration of the disease and frequency of hospitalization p
Anahtar Kelimeler
Mother anxiety-depression caregiving burden pediatric nursing chronic disease
Kaynakça
- Törüner EK, Büyükgönenç L. Çocuk Sağlığı Temel Hemşirelik Yaklaşımları. Ankara: Göktuğ Yayıncılık; 2017. ss.185–205.
- Ağkaya Alahan N, Aylaz R, Yetiş G. Kronik Hastalığı Olan Çocuğa Sahip Ebeveynlerin Bakım Verme Yükü. İnönü Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 2015;4:1–5. http://193.140.142.206:8080/xmlui/bitstream/ handle/11616/4981/makale.pdf?sequence=1&isAllowed=y
- Doğru SSY, Arslan E. Engelli Çocuğu Olan Annelerin Sürekli Kaygı Düzeyi ile Durumluk Kaygı Düzeylerinin Karşılaştırılması. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2008;1:543–53. https:// www.researchgate.net/publication/26517227_ENGELLI_COCUGU_ OLAN_ANNELERIN_SUREKLI_KAYGI_DUZEYI_ILE_DURUMLUK_ KAYGI_DUZEYLERININ_KARSILASTIRILMASI
- Kardaş Özdemir F, Akgün Şahin Z, Küçük D. Kanserli Çocuğu Olan Annelerin Bakım Verme Yüklerinin Belirlenmesi. Yeni Tıp Derg 2009;26:153–8. https://docplayer.biz.tr/4797344-Kanserli-cocugu- olan-annelerin-bakim-verme-yuklerinin-belirlenmesi.html
- Er M. Çocuk, Hastalık, Anne-Babalar ve Kardeşler. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Derg 2006;49:155–68. http://www.cshd.org.tr/uploads/ pdf_CSH_206.pdf
- Karakavak G, Çırak Y. Kronik Hastalıklı Çocuğu Olan Annelerin Yaşadığı Duygular. Eğitim Fakültesi Dergisi 2006;7:95–112. http:// www.manevisosyalhizmet.com/wp-content/uploads/2010/03/ kronik_hastalikli_cocugu_olan_annelerin_yasadigi_duygular.pdf
- Çevik Ü, Keleş S, Keser M, Reisli İ. Astımlı Çocuğu Olan Ebeveynlere Verilen Hemşirelik Eğitiminin Kaygı Düzeylerine Etkisi. Genel Tıp Derg 2006;16:53–9. http://geneltip.org/upload/sayi/48/GTD-00354.pdf
- Çakan P, Sezer Ö. Süreğen Hastalığı Olan Çocuklara Sahip Annelerin Tutumları, Kaygı Düzeyleri ve Diğer Değişkenler Açısından İncelenmesi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Derg 2010;20:161–80.
- Özkaya E, Çetin M, Uğurad Z, Samancı N. Evaluation of Family Functioning and Anxiety-Depression Parameters in Mothers of Children With Asthma. Allergol Immunopathol (Madr) 2010;38:25– 30. [CrossRef]
- Yüksel H, Sögüt A, Yilmaz O, Demet M, Ergin D, Kirmaz C. Evaluation of Sleep Quality and Anxiety-Depression Parameters in Asthmatic Children and Their Mothers. Respir Med 2007;101:2550–4. [CrossRef]
- Yılmaz Ö, Söğüt A, Gülle A, Can D, Ertan P, Yüksel H. Sleepy Quality and Depression-Anxiety in Mother of Children with Two Chronic Respiratory Disease: Asthma and Cystic Fibrozis. J Cyst Fibros 2008;7:495–500. [CrossRef]
- Özyazıcıoğlu N, Güdücü Tüfekci F. Yenidoğan Yoğun Bakım Ünitesinde Bebekleri Bakım Alan Annelerin Kaygı ve Umutsuzluk Düzeylerini Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Derg 2009;12:66–73. http://static.dergipark. org.tr/article-download/imported/1025000757/1025000742.pdf?
- Atagün Mİ, Devrim Balaban Ö, Atagün Z, Elagöz M, Özpolat AY. Kronik Hastalıklarda Bakım Verenin Yükü. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar 2011;3:513–52. [CrossRef]
- Yeşil T, Çetinkaya Uslusoy E, Korkmaz M. Kronik Hastalığı Olanlara Bakım Verenlerin Bakım Yükü ve Yaşam Kalitesinin incelenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık BilimleriDerg 2016;5:54–66. http://static.dergipark.org.tr/article-download/ fdc2/7e9f/53ab/5a1c5f99cae61.pdf?
- Türk Dil Kurumu. http://tdk.gov.tr/index.php?option=com_ gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5692972855c9f5.70737525
- Tel H, Demirkol D, Kara S, Aydın D. KOAH’lı Hastaların Bakım Vericilerinde Bakım Yükü ve Yaşam Kalitesi. Türk Toraks Derg 2012;13:87–92.
- Sevinç Ş, Pirinççioğlu AG, Kelekçi S, Şen V, Gürkan F. Astımlı Çocukların ve Annelerinin Depresyon ve Kaygı Düzeylerinin Değerlendirilmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Tıp Fakültesi Derg 2010;2:21–8. [CrossRef]
- Çavuşoğlu H. Çocuk Sağlığı Hemşireliği, 12. Baskı. Ankara: Sistem Ofset Basımevi; 2015. ss.1–50.
- Sümbüloğlu K, Sümbüloğlu V. Biyoistatistik 12. Baskı. Ankara: Hatiboğlu Yayınevi; 2007. ss.255–6.
- İnci FH, Erdem M. Bakım Verme Yükü Ölçeği’nin Türkçe’ye uyarlanması Geçerlilik ve Güvenirliği. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Derg 2008;11:85–95. http://static.dergipark.org.tr/ article-download/imported/1025000688/1025000680.pdf?
- Aydemir Ö. Hastane Anksiyete ve Depresyon Ölçeği Türkçe Formunun Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması. Türk Psikiyatri Derg 1997;8:280–7.
- Karahan AY, İslam S. Fiziksel Engelli Çocuk ve Yaşlı Hastalara Bakım Verme Yükü Üzerine Bir Karşılaştırma Çalışması. Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Derg 2013;13:51–7. [CrossRef]
- Uludağ A, Güdücü Tüfekci F. Konjenital Kalp Hastalığı Olan Çocukların Ebeveynlerinde Bakım Yükü ve Yaşam Doyumu ile Algıladıkları Sosyal Destek Arasındaki İlişki. Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 2014, Erzurum, Türkiye.
- Javalkar K, Rak E, Philips A, Haberman C, Ferris M, Van Tilburg M. Predictors of Caregiver Burden among Mothers of Children with Chronic Conditions. Children (Basel) 2017;4:2–10. [CrossRef]
- Mashayekhi F, Jozdani RH, Chamak MN, Mehni, S. Caregiver Burden and Social Support in Mothers with β-Thalassemia Children. Global J Health Sci 2016;8:206–12. [CrossRef]
- Yıldız E, Karakaş SA, Güngörmüş Z, Cengiz M. Levels of Care Burden and Self-efficacy for Informal Caregiver of Patients with Cancer. Holist Nurs Pract 2017;31:7–15. [CrossRef]
- Özkan Tuncay F, Mollaoğlu M, Kars Fertelli T. Kronik Hastalığı olan Bireye Bakım Verenlerde Bakım Yükü ve Sosyal Destek Düzeyi. www.literatursempozyum.com 2015;8:5–10. http://www. literatursempozyum.com/pdf/m_1453712649.pdf
- Safa M, Khalilzadeh S, Firoozeh T, Alizadeh S. Coorelation of Anxiety- Depression and Sleep Quality in Mothers of Children with Cystic Fibrozis and Asthma. Tanaffos 2012;11:44–8. https://www.ncbi.nlm. nih.gov/pmc/articles/PMC4153183/
- Toros F, Tot Ş, Düzovalı Ö. Kronik Hastalığı Olan Çocuklar, Anne ve Babalarındaki Depresyon ve Anksiyete Düzeyleri.J Clin Psy 2002;5:240–7. https://www.journalagent.com/kpd/pdfs/ KPD_5_4_240_247.pdf
Kronik Hastalığı Olan Çocukların Annelerinin Bakım Verme Yükü ile Anksiyete-Depresyon Düzeyinin Belirlenmesi
Öz
Amaç: Kronik hastalığı olan çocukların annelerinde bakım verme yükü ve anksiyete-depresyon risk düzeylerini etkileyen faktörlerin ve ilişkilerinin incelenmesi amaçlandı.Yöntem: Kronik hastalığı olan çocukların annelerinde kaygı-depresyon ve bakım verme yükünün belirlenmesi amacıyla tanımlayıcı olarak planlanmıştır. Araştırmanın evrenini çocuğunun kronik hastalığı nedeniyle Konya’da bir üniversite hastanesinin pediatri ünitesinde yatan anneler oluşturmuştur. Bu çalışma için örnek büyüklüğü N=t2*α2/d2 formülü ile N= 1,962*13,092 /22 hesaplanmış ve 164 kişi bulunmuştur. Veriler sosyodemoğrafik soruları içeren soru formu, Hastanede Anksiyete ve Depresyon HAD ölçeği ve Bakım Verme Yükü Ölçeğinin Kasım 2016-Ocak2017 tarihleri arasında hastanede yatan annelerden gönüllü olanlara doldurtulması ile toplanmıştır. Veriler sayı, yüzde, ortalama, bağımsız gruplarda t testi, varyans analizi, Tukey HSD testi ile analiz edildi.Bulgular: Annelerin yaş ortalaması 32,54±7,95, Çocukların yaş ortalaması 5,70±5,46’dır. HAD puanları annelerin %57,9’unun anksiyete riski ve %75,6’sının depresyon riski olduğu belirlendi. Annelerin bakım yükü puanları 26,59±12,6 bulundu ve köy/kasabada yaşayanların, çalışmayanların, aylık geliri düşük olanların, bakımda yardımcısı olmayanların, çocuğun hastalık süresi uzun olanların, hastaneye sık yatanların bakım yükleri anlamlı şekilde yüksek bulunmuştur p
Anahtar Kelimeler
Anne anksiyete-depresyon bakım yükü pediatri hemşireliği kronik hastalık
Kaynakça
- Törüner EK, Büyükgönenç L. Çocuk Sağlığı Temel Hemşirelik Yaklaşımları. Ankara: Göktuğ Yayıncılık; 2017. ss.185–205.
- Ağkaya Alahan N, Aylaz R, Yetiş G. Kronik Hastalığı Olan Çocuğa Sahip Ebeveynlerin Bakım Verme Yükü. İnönü Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 2015;4:1–5. http://193.140.142.206:8080/xmlui/bitstream/ handle/11616/4981/makale.pdf?sequence=1&isAllowed=y
- Doğru SSY, Arslan E. Engelli Çocuğu Olan Annelerin Sürekli Kaygı Düzeyi ile Durumluk Kaygı Düzeylerinin Karşılaştırılması. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2008;1:543–53. https:// www.researchgate.net/publication/26517227_ENGELLI_COCUGU_ OLAN_ANNELERIN_SUREKLI_KAYGI_DUZEYI_ILE_DURUMLUK_ KAYGI_DUZEYLERININ_KARSILASTIRILMASI
- Kardaş Özdemir F, Akgün Şahin Z, Küçük D. Kanserli Çocuğu Olan Annelerin Bakım Verme Yüklerinin Belirlenmesi. Yeni Tıp Derg 2009;26:153–8. https://docplayer.biz.tr/4797344-Kanserli-cocugu- olan-annelerin-bakim-verme-yuklerinin-belirlenmesi.html
- Er M. Çocuk, Hastalık, Anne-Babalar ve Kardeşler. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Derg 2006;49:155–68. http://www.cshd.org.tr/uploads/ pdf_CSH_206.pdf
- Karakavak G, Çırak Y. Kronik Hastalıklı Çocuğu Olan Annelerin Yaşadığı Duygular. Eğitim Fakültesi Dergisi 2006;7:95–112. http:// www.manevisosyalhizmet.com/wp-content/uploads/2010/03/ kronik_hastalikli_cocugu_olan_annelerin_yasadigi_duygular.pdf
- Çevik Ü, Keleş S, Keser M, Reisli İ. Astımlı Çocuğu Olan Ebeveynlere Verilen Hemşirelik Eğitiminin Kaygı Düzeylerine Etkisi. Genel Tıp Derg 2006;16:53–9. http://geneltip.org/upload/sayi/48/GTD-00354.pdf
- Çakan P, Sezer Ö. Süreğen Hastalığı Olan Çocuklara Sahip Annelerin Tutumları, Kaygı Düzeyleri ve Diğer Değişkenler Açısından İncelenmesi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Derg 2010;20:161–80.
- Özkaya E, Çetin M, Uğurad Z, Samancı N. Evaluation of Family Functioning and Anxiety-Depression Parameters in Mothers of Children With Asthma. Allergol Immunopathol (Madr) 2010;38:25– 30. [CrossRef]
- Yüksel H, Sögüt A, Yilmaz O, Demet M, Ergin D, Kirmaz C. Evaluation of Sleep Quality and Anxiety-Depression Parameters in Asthmatic Children and Their Mothers. Respir Med 2007;101:2550–4. [CrossRef]
- Yılmaz Ö, Söğüt A, Gülle A, Can D, Ertan P, Yüksel H. Sleepy Quality and Depression-Anxiety in Mother of Children with Two Chronic Respiratory Disease: Asthma and Cystic Fibrozis. J Cyst Fibros 2008;7:495–500. [CrossRef]
- Özyazıcıoğlu N, Güdücü Tüfekci F. Yenidoğan Yoğun Bakım Ünitesinde Bebekleri Bakım Alan Annelerin Kaygı ve Umutsuzluk Düzeylerini Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Derg 2009;12:66–73. http://static.dergipark. org.tr/article-download/imported/1025000757/1025000742.pdf?
- Atagün Mİ, Devrim Balaban Ö, Atagün Z, Elagöz M, Özpolat AY. Kronik Hastalıklarda Bakım Verenin Yükü. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar 2011;3:513–52. [CrossRef]
- Yeşil T, Çetinkaya Uslusoy E, Korkmaz M. Kronik Hastalığı Olanlara Bakım Verenlerin Bakım Yükü ve Yaşam Kalitesinin incelenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık BilimleriDerg 2016;5:54–66. http://static.dergipark.org.tr/article-download/ fdc2/7e9f/53ab/5a1c5f99cae61.pdf?
- Türk Dil Kurumu. http://tdk.gov.tr/index.php?option=com_ gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.5692972855c9f5.70737525
- Tel H, Demirkol D, Kara S, Aydın D. KOAH’lı Hastaların Bakım Vericilerinde Bakım Yükü ve Yaşam Kalitesi. Türk Toraks Derg 2012;13:87–92.
- Sevinç Ş, Pirinççioğlu AG, Kelekçi S, Şen V, Gürkan F. Astımlı Çocukların ve Annelerinin Depresyon ve Kaygı Düzeylerinin Değerlendirilmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Tıp Fakültesi Derg 2010;2:21–8. [CrossRef]
- Çavuşoğlu H. Çocuk Sağlığı Hemşireliği, 12. Baskı. Ankara: Sistem Ofset Basımevi; 2015. ss.1–50.
- Sümbüloğlu K, Sümbüloğlu V. Biyoistatistik 12. Baskı. Ankara: Hatiboğlu Yayınevi; 2007. ss.255–6.
- İnci FH, Erdem M. Bakım Verme Yükü Ölçeği’nin Türkçe’ye uyarlanması Geçerlilik ve Güvenirliği. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Derg 2008;11:85–95. http://static.dergipark.org.tr/ article-download/imported/1025000688/1025000680.pdf?
- Aydemir Ö. Hastane Anksiyete ve Depresyon Ölçeği Türkçe Formunun Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması. Türk Psikiyatri Derg 1997;8:280–7.
- Karahan AY, İslam S. Fiziksel Engelli Çocuk ve Yaşlı Hastalara Bakım Verme Yükü Üzerine Bir Karşılaştırma Çalışması. Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Derg 2013;13:51–7. [CrossRef]
- Uludağ A, Güdücü Tüfekci F. Konjenital Kalp Hastalığı Olan Çocukların Ebeveynlerinde Bakım Yükü ve Yaşam Doyumu ile Algıladıkları Sosyal Destek Arasındaki İlişki. Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, 2014, Erzurum, Türkiye.
- Javalkar K, Rak E, Philips A, Haberman C, Ferris M, Van Tilburg M. Predictors of Caregiver Burden among Mothers of Children with Chronic Conditions. Children (Basel) 2017;4:2–10. [CrossRef]
- Mashayekhi F, Jozdani RH, Chamak MN, Mehni, S. Caregiver Burden and Social Support in Mothers with β-Thalassemia Children. Global J Health Sci 2016;8:206–12. [CrossRef]
- Yıldız E, Karakaş SA, Güngörmüş Z, Cengiz M. Levels of Care Burden and Self-efficacy for Informal Caregiver of Patients with Cancer. Holist Nurs Pract 2017;31:7–15. [CrossRef]
- Özkan Tuncay F, Mollaoğlu M, Kars Fertelli T. Kronik Hastalığı olan Bireye Bakım Verenlerde Bakım Yükü ve Sosyal Destek Düzeyi. www.literatursempozyum.com 2015;8:5–10. http://www. literatursempozyum.com/pdf/m_1453712649.pdf
- Safa M, Khalilzadeh S, Firoozeh T, Alizadeh S. Coorelation of Anxiety- Depression and Sleep Quality in Mothers of Children with Cystic Fibrozis and Asthma. Tanaffos 2012;11:44–8. https://www.ncbi.nlm. nih.gov/pmc/articles/PMC4153183/
- Toros F, Tot Ş, Düzovalı Ö. Kronik Hastalığı Olan Çocuklar, Anne ve Babalarındaki Depresyon ve Anksiyete Düzeyleri.J Clin Psy 2002;5:240–7. https://www.journalagent.com/kpd/pdfs/ KPD_5_4_240_247.pdf
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Research Article |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Eylül 2020 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2020Sayı: 3 |