Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

Yıl 2023, Cilt: 14 Sayı: 3, 470 - 476, 10.07.2023

Beyzanur Üstünbaş , Yunus Emre Öztürk

https://doi.org/10.31067/acusaglik.1174801

Öz

Kaynakça

  • 1) Kavuncuoğlu D. Erzurum il merkezinde yetişkinlerin sağlık okuryazarlığı düzeyi ve etkili faktörler. Uzmanlık tezi, Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi. 2020;Erzurum.
  • 2) Andrus MR, Roth MT. Health literacy: a review. Pharmacotherapy. 2002;22(3):282-302.
  • 3) Nutbeam D. Health literacy as a public health goal: a challenge for contemporary health education and communication strategies into the 21st century. Health Promotion International. 2000;15(3):259-67.
  • 4) Yılmaz M, Tiraki Z. Sağlık okuryazarlığı nedir? Nasıl ölçülür?. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi. 2016;9(4):142-47.
  • 5) Zarcadoolas C, Pleasant A, Greer DS. Understanding health literacy: an expanded model. Health Promotion International. 2005;20(2):195-203.
  • 6) Hosmer LT. Trust: The connecting link between organizational theory and philosophical ethics. Academy of Management Review. 1995;20(2):379-402.
  • 7) Ozawa S, Sripad P. How do you measure trust in the health system? A systematic review of the literatüre. Soc Sci Med. 2013;91:10-14.
  • 8) Karakaya Ç, Sümer FE, Demir ZG, et al. Is communication a receipt for doctors? The relationship between communication competence and trust: a research on breast patients. Türkiye İletişim Araştırmaları Dergisi. 2021;37:92-108.
  • 9) Türkyılmaz D. Tıbbi güven ve güvensizlik. Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi. 2021;6(1):15-30.
  • 10) Ertong G. Sağlık sisteminde hekim hasta ilişkisi ve güven unsuru. Doktora tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. 2011;Ankara.
  • 11) Nal M. Türkiye’de sağlık hizmetleri sistemine güven. Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri ve Araştırmaları Dergisi. 2021;3(1):1-10.
  • 12) Altunışık R, Coşkun R, Bayraktaroğlu S, et al. Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Sakarya: Sakarya Yayıncılık;2015.
  • 13) Türkoğlu N, Kılıç D. Sağlık okuryazarlığı ölçeği’nin Türkçeye uyarlanması: Geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2021;24(1):25-33.
  • 14) Yeşildal M, Erişen MA, Kıraç R. Sağlık sistemlerine güvensizlik: Bir geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Usaysad Derg. 2020;6(2):251-9.
  • 15) Gürbüz S, Şahin F. Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık;2018.
  • 16) Sørensen K, Pelikan JM, Röthlin F, et al. Health literacy in Europe: Comparative results of the European health literacy survey (HLS-EU). Eur J Public Health. 2015;25(6):1053–8.
  • 17) Cavanaugh KL, Wingard RL, Hakim RM, et al. Low health literacy associates with increased mortality in ESRD. Journal of the American Society of Nephrology. 2010;21(11):1979-85.
  • 18) Türkoğlu Ç. Sağlık okuryazarlığı ile öz bakım gücü arasındaki ilişkinin incelenmesi: Isparta ili örneği. Yüksek lisans tezi. SDÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü. 2016;Isparta.
  • 19) Kıraç R, Öztürk YE. Halkın sağlık okuryazarlık düzeyi ile sağlık kaygısı arasındaki ilişki. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi. 2020;23(2):214-43.
  • 20) Yeşildal M, Kaya ŞD. Yetişkin bireylerde dijital okuryazarlık ve sağlık okuryazarlığı arasındaki ilişki: Konya örneği. Sağlık Bilimleri Dergisi. 2021;30(2):174-81.
  • 21)Kamberi H, Hysa B, Toçi E, et al. Functional health literacy among primary health care users in transitional Kosovo. Medical Archives. 2013;67(3):209-11.
  • 22) Beyoğlu MM. Diyabetes mellitus veya hipertansiyonu olan yetişkin bireylerde sağlık okuryazarlığı, endişe ve anksiyete arasındaki ilişkinin incelenmesi ve kronik hastalığı olmayan bireylerle karşılaştırılması. Uzmanlık tezi. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tıp Fakültesi. 2019;Van.
  • 23) Paasche-Orlow MK, Parker RM, Gazmararian JA, et al. The prevalence of limited health literacy. J Gen Intern Med. 2005;20(2):175-84.
  • 24) Jeong SH, Kim HK. Health literacy and barriers to health information seeking: A nationwide survey in South Korea. Patient Educ Couns. 2016;99(11):1880-7.
  • 25)Kale Aktaş H. Kronik hastalığı olan bireylerde sağlık okuryazarlığının ve sağlık algısının değerlendirilmesi. Uzmanlık tezi. Sağlık Bilimleri Üniversitesi. 2021;İstanbul.
  • 26) Çimen Z, Bayık Temel A. Kronik hastalığı olan yaşlı bireylerde sağlık okuryazarlığı ve sağlık algısı ilişkisi ve sağlık okuryazarlığını etkileyen faktörlerin incelenmesi. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi. 2017;33(3):105-25.
  • 27) Bulun Yediyıldız M. Preoperatif hasta anksiyete düzeyleri ile sağlık okuryazarlığı arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi. Uzmanlık tezi. NEÜ Meram Tıp Fakültesi. 2021;Konya.
  • 28) Yağız E. Kocaeli Üniversitesi öğrencilerinin sağlık okuryazarlığı düzeyleri ve bu durumun akılcı ilaç kullanımıyla olan ilişkisinin incelenmesi. Tıpta uzmanlık tezi. Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi. 2020;Kocaeli.
  • 29) Akpınar ÖF. Erişkin hastalarda sağlık okuryazarlığı düzeyinin birinci basamak sağlık hizmetlerini kullanımı üzerine etkisi. Tıpta uzmanlık tezi. Sağlık Bilimleri Üniversitesi. 2019;İstanbul.
  • 30) Çiftçi Kİ. Kronik hastalığı olan bireylerin sağlık okuryazarlığı ve sağlık bakım hizmetlerinin belirlenmesi. Yüksek lisans tezi. Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. 2015;Erzurum.
  • 31) Rose A, Peters N, Shea JA, et al. Development and testing of the health care system distrust scale. J Gen Stajyer Med. 2004;19(1):57-63.
  • 32) Armstrong K, Rose A, Peters N, et al. Distrust of the health care system and self-reported health in the United States. J Gen Intern Med. 2006;21(4):292-7.
  • 33) Göde A, Kuşcu FN. E-Nabız sistemi kullanımının sağlık sistemlerine güvensizlik üzerine etkisinin incelenmesi: Üniversite öğrencileri üzerinde bir araştırma. Journal of Academic Value Studies. 2022;8(1):37-46.

Examining the Relationship between Health Literacy and Distrust in Health Care Systems

Yıl 2023, Cilt: 14 Sayı: 3, 470 - 476, 10.07.2023

Beyzanur Üstünbaş , Yunus Emre Öztürk

https://doi.org/10.31067/acusaglik.1174801

Öz

Aim: The study aimed to examine the relationship between individuals' distrust of the health care system and their health literacy levels and how demographic characteristics affect their level of distrust.
Materials and Methods: The research was conducted with 450 people over 18 living in the Selcuklu, Meram, and Karatay districts of the central districts of Konya province. A 32-question survey consisting of demographic questions, the Health Literacy Scale (HLS), and the Health Care System Distrust Scale (HCSD) was applied to the participants.
Results: According to the Pearson's correlation test conducted in the research, a negatively weak significant relationship was found between health literacy and distrust of health care systems, which associated increased health literacy with lower distrust. According to the regression analysis, there was a statistically significant relationship between health literacy and distrust of health care systems. Accordingly, 4.4% of the variance in distrust of health care systems was explained by health literacy (R2=0,044).
Result: The educational and income status positively affect individuals' level of health literacy. As health literacy level increases, trust in health care systems also increases. For trust to be established between health service providers and consumers, actions should be taken to improve their level of health literacy.

Anahtar Kelimeler

health care systems health literacy health care system distrust

Kaynakça

  • 1) Kavuncuoğlu D. Erzurum il merkezinde yetişkinlerin sağlık okuryazarlığı düzeyi ve etkili faktörler. Uzmanlık tezi, Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi. 2020;Erzurum.
  • 2) Andrus MR, Roth MT. Health literacy: a review. Pharmacotherapy. 2002;22(3):282-302.
  • 3) Nutbeam D. Health literacy as a public health goal: a challenge for contemporary health education and communication strategies into the 21st century. Health Promotion International. 2000;15(3):259-67.
  • 4) Yılmaz M, Tiraki Z. Sağlık okuryazarlığı nedir? Nasıl ölçülür?. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi. 2016;9(4):142-47.
  • 5) Zarcadoolas C, Pleasant A, Greer DS. Understanding health literacy: an expanded model. Health Promotion International. 2005;20(2):195-203.
  • 6) Hosmer LT. Trust: The connecting link between organizational theory and philosophical ethics. Academy of Management Review. 1995;20(2):379-402.
  • 7) Ozawa S, Sripad P. How do you measure trust in the health system? A systematic review of the literatüre. Soc Sci Med. 2013;91:10-14.
  • 8) Karakaya Ç, Sümer FE, Demir ZG, et al. Is communication a receipt for doctors? The relationship between communication competence and trust: a research on breast patients. Türkiye İletişim Araştırmaları Dergisi. 2021;37:92-108.
  • 9) Türkyılmaz D. Tıbbi güven ve güvensizlik. Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi. 2021;6(1):15-30.
  • 10) Ertong G. Sağlık sisteminde hekim hasta ilişkisi ve güven unsuru. Doktora tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. 2011;Ankara.
  • 11) Nal M. Türkiye’de sağlık hizmetleri sistemine güven. Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri ve Araştırmaları Dergisi. 2021;3(1):1-10.
  • 12) Altunışık R, Coşkun R, Bayraktaroğlu S, et al. Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Sakarya: Sakarya Yayıncılık;2015.
  • 13) Türkoğlu N, Kılıç D. Sağlık okuryazarlığı ölçeği’nin Türkçeye uyarlanması: Geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2021;24(1):25-33.
  • 14) Yeşildal M, Erişen MA, Kıraç R. Sağlık sistemlerine güvensizlik: Bir geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Usaysad Derg. 2020;6(2):251-9.
  • 15) Gürbüz S, Şahin F. Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık;2018.
  • 16) Sørensen K, Pelikan JM, Röthlin F, et al. Health literacy in Europe: Comparative results of the European health literacy survey (HLS-EU). Eur J Public Health. 2015;25(6):1053–8.
  • 17) Cavanaugh KL, Wingard RL, Hakim RM, et al. Low health literacy associates with increased mortality in ESRD. Journal of the American Society of Nephrology. 2010;21(11):1979-85.
  • 18) Türkoğlu Ç. Sağlık okuryazarlığı ile öz bakım gücü arasındaki ilişkinin incelenmesi: Isparta ili örneği. Yüksek lisans tezi. SDÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü. 2016;Isparta.
  • 19) Kıraç R, Öztürk YE. Halkın sağlık okuryazarlık düzeyi ile sağlık kaygısı arasındaki ilişki. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi. 2020;23(2):214-43.
  • 20) Yeşildal M, Kaya ŞD. Yetişkin bireylerde dijital okuryazarlık ve sağlık okuryazarlığı arasındaki ilişki: Konya örneği. Sağlık Bilimleri Dergisi. 2021;30(2):174-81.
  • 21)Kamberi H, Hysa B, Toçi E, et al. Functional health literacy among primary health care users in transitional Kosovo. Medical Archives. 2013;67(3):209-11.
  • 22) Beyoğlu MM. Diyabetes mellitus veya hipertansiyonu olan yetişkin bireylerde sağlık okuryazarlığı, endişe ve anksiyete arasındaki ilişkinin incelenmesi ve kronik hastalığı olmayan bireylerle karşılaştırılması. Uzmanlık tezi. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tıp Fakültesi. 2019;Van.
  • 23) Paasche-Orlow MK, Parker RM, Gazmararian JA, et al. The prevalence of limited health literacy. J Gen Intern Med. 2005;20(2):175-84.
  • 24) Jeong SH, Kim HK. Health literacy and barriers to health information seeking: A nationwide survey in South Korea. Patient Educ Couns. 2016;99(11):1880-7.
  • 25)Kale Aktaş H. Kronik hastalığı olan bireylerde sağlık okuryazarlığının ve sağlık algısının değerlendirilmesi. Uzmanlık tezi. Sağlık Bilimleri Üniversitesi. 2021;İstanbul.
  • 26) Çimen Z, Bayık Temel A. Kronik hastalığı olan yaşlı bireylerde sağlık okuryazarlığı ve sağlık algısı ilişkisi ve sağlık okuryazarlığını etkileyen faktörlerin incelenmesi. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi. 2017;33(3):105-25.
  • 27) Bulun Yediyıldız M. Preoperatif hasta anksiyete düzeyleri ile sağlık okuryazarlığı arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi. Uzmanlık tezi. NEÜ Meram Tıp Fakültesi. 2021;Konya.
  • 28) Yağız E. Kocaeli Üniversitesi öğrencilerinin sağlık okuryazarlığı düzeyleri ve bu durumun akılcı ilaç kullanımıyla olan ilişkisinin incelenmesi. Tıpta uzmanlık tezi. Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi. 2020;Kocaeli.
  • 29) Akpınar ÖF. Erişkin hastalarda sağlık okuryazarlığı düzeyinin birinci basamak sağlık hizmetlerini kullanımı üzerine etkisi. Tıpta uzmanlık tezi. Sağlık Bilimleri Üniversitesi. 2019;İstanbul.
  • 30) Çiftçi Kİ. Kronik hastalığı olan bireylerin sağlık okuryazarlığı ve sağlık bakım hizmetlerinin belirlenmesi. Yüksek lisans tezi. Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü. 2015;Erzurum.
  • 31) Rose A, Peters N, Shea JA, et al. Development and testing of the health care system distrust scale. J Gen Stajyer Med. 2004;19(1):57-63.
  • 32) Armstrong K, Rose A, Peters N, et al. Distrust of the health care system and self-reported health in the United States. J Gen Intern Med. 2006;21(4):292-7.
  • 33) Göde A, Kuşcu FN. E-Nabız sistemi kullanımının sağlık sistemlerine güvensizlik üzerine etkisinin incelenmesi: Üniversite öğrencileri üzerinde bir araştırma. Journal of Academic Value Studies. 2022;8(1):37-46.
Toplam 33 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil İngilizce
Konular Sağlık Politikası
Bölüm Research Article
Yazarlar

Beyzanur Üstünbaş 0000-0002-9914-7365

Yunus Emre Öztürk 0000-0002-6178-6129

Erken Görünüm Tarihi 20 Haziran 2023
Yayımlanma Tarihi 10 Temmuz 2023
Gönderilme Tarihi 15 Eylül 2022
Yayımlandığı Sayı Yıl 2023Cilt: 14 Sayı: 3

Kaynak Göster

EndNote Üstünbaş B, Öztürk YE (01 Temmuz 2023) Examining the Relationship between Health Literacy and Distrust in Health Care Systems. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 14 3 470–476.
 Kapak Resmi İndir