Derleme
BibTex RIS Kaynak Göster

Spirituality and Spiritual Care in Nursing

Yıl 2024, Cilt: 6 Sayı: 1, 182 - 193, 25.04.2024

Öz

The concept of spirituality is a very important concept for both individual and nursing care. Spirituality increases the individual's commitment to life, recovery speed, psychological well-being and compliance with treatment. However, this concept is a new, abstract, subjective, culturally and socially changeable concept. For this reason, it has been a difficult concept to define and understand. This review was written to examine the importance of spirituality and spiritual care in the field of nursing and the deficiencies in spiritual care practices and spiritual care in the field of nursing. The literature review of spirituality and spiritual care practices in the field of nursing was conducted by writing the keywords spirituality, spiritual care, nursing in Turkish and English, using Google Scholar, DergiPark and Science Direct, YÖK Thesis, EBSCO databases. As a result of the examinations, it has been determined that spiritual care is lacking in nursing care. The reason for this deficiency is the working conditions of the nurse, the lack of knowledge about spiritual care and the individual and cultural differentiation of nurses about spiritual care. In order to increase the importance given to spiritual care in nursing care and to understand this care, trainings on spiritual care, field practices, case studies and improvements in the working conditions of the nurse should be made.

Kaynakça

  • Abdollahpour, S., & Khosravi, A. (2018). Relationship between spiritual ıntelligence with happiness and fear of childbirth in ıranian pregnant women. Iranian Journal of Nursing and Midwifery Research, 23(1), 45-50. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5769185/
  • Akın, B., & Yılmaz, S. (2020). Determination of spirituality and spiritual care perception levels of midwifery students. Turkiye Klinikleri Journal of Health Sciences, 5(1), 56-62. https://doi.org/10.5336/healthsci.2019-70550
  • Aşiret, Duru, G., & Okatan, C. (2019). Hipertansiyon hastalarının ilaç uyum düzeyleri ile spirütüel iyi oluşları arasındaki ilişkinin belirlenmesi. Turkish Journal of Cardiovascular Nursing, 10(23), 122–128. https://doi.org/10.5543/khd.2019.66376
  • Attard, J., Baldacchino, D., & Camilleri, L. (2014). Nurses and midwives acquisition of competency in spiritual care: a focus on education. Nurse Education Today, 34(12), 1460-1466. https://doi.org/10.1016/j.nedt.2014.04.015
  • Bainbridge, D., & Seow, H. (2017). Palliative care experience in the last 3 months of life: a quantitative comparison of care provided in residential hospices, hospitals, and the home from the perspectives of bereaved caregivers. American Journal of Hospice and Palliative Medicine, 35(3), 456-463. https://doi.org/10.1177/1049909117713497
  • Bayındır, Korkut, S., & Biçer, S. (2019). Holistik hemşirelik bakımı. İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 4(1), 25-29. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/709534
  • Bilgiç, G., & Çıtak, Bilgin, N. (2021). Relationship between fear of childbirth and psychological and spiritual well being in pregnant women. Journal of Religion and Health, 60(1), 295-310. https://doi.org/10.1007/s10943-020-01087-4
  • Çınar, F., & Eti Aslan, F. (2017). Spiritüalizm ve hemşirelik: yoğun bakım hastalarında spiritüel bakımın önemi. G.O.P. Taksim E.A.H. Journal of Academic Research in Nursing, 3(1), 37-42. https://jag.journalagent.com/jaren/pdfs/JAREN_3_1_37_42.pdf
  • Çiçekli, N., & Çalışkan, İ. (2022). Açık kalp ameliyatı olacak hastaların spiritüel iyi oluş ve umut düzeylerinin belirlenmesi: tanımlayıcı araştırma. Turkiye Klinikleri Cardiovascular Sciences, 34(1), 17-25. https://doi.org/10.5336/cardiosci.2021-86952
  • Dündar, M. (2021). Hemşirelerin maneviyat düzeylerinin spiritüel iyileştirici bakım sıklığına etkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İnönü Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Malatya. http://abakus.inonu.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/11616/42063/654017.pdf?sequence=1&isAllowed=y
  • Ercan, F., Körpe, G., & Demir, S. (2018). Bir üniversite hastanesinde yataklı servislerde çalışan hemşirelerin maneviyat ve manevi bakıma ilişkin algıları. Gazi Medical Journal, 29(1), 17-22. https://dx.doi.org/10.12996/gmj.2018.05
  • Erişen, M., & Karaca Sivrikaya, S. (2017). Manevi bakım ve hemşirelik. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(3), 184-190. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/386011
  • Erol, F. (2020). Spirituel bakımın hemşirelik sürecine yansıması. Journal of Innovative Healthcare Practices (JOINIHP), 1(1), 30-39. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1905149
  • Farahaninia, M., Abasi, M., Seyedfatemi, N., JafarJalal, E., & Haghani, H. (2018). Nurses’ attitudes towards spiritual care and spiritual care practices. Journal of Client-Centered Nursing Care, 4(2), 61-68. http://dx.doi.org/10.32598/jccnc.4.2.61
  • Galutira, G, D., Valenzuela, J, P., Basatan, C,J., & Castro-Palaganas, E. (2019). Spırıtualıty and spırıtual care in nursıng: a lıterature revıew. Philippine Journal of Nursing, 89(1), 22-31 https://drive.google.com/file/d/1N11EJ5c7cfMGqzbzfBS9bCimU9nuSH0u/view
  • Gokyildiz, S., Alan, S., Elmas, E., Bostancı, A., & Kucuk, E. (2014). Health-promoting lifestyle behaviours in pregnant women in turkey. International Journal of Nursing Practice, 20(4), 390–397. https://doi.org/10.1111/ijn.12187
  • İnce, Çelik, S., & Utaş, Akhan, L. (2016). Nursing students’ perceptions about spirituality and spiritual care. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 13(3), 202-208. https://search.trdizin.gov.tr/tr/yayin/detay/232875/
  • Judith, A. S., & Brockopp, D.Y. (2012). Twenty-five years later—what do we know about religion/spirituality and psychological well-being among breast cancer survivors? a systematic review. Journal of Cancer Survivorship, 6(1), 82–94.https://doi.org/10.1007/s11764-011-0193-7
  • Kahraman, B. N. (2020). Akciğer kanseri hastalarında spiritüel iyilik halinin hastalık algısına etkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Bursa Uludağ Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Bursa. https://acikerisim.uludag.edu.tr/handle/11452/15415
  • Kanwal, N., Afzal, M., Kousar, R., Waqas, A., & Gilani, S. A. (2017). Assess spirituality and spiritual care in nursing practice in public hospital lahore. International Journal of Scientific & Engineering Research Volume, 8(5),1348-1354. https://l24.im/CqjU
  • Lucero, S. M., Pargament, K. I., Mahoney, A., & DeMaris, A. (2013). Links between religious and spiritual coping and adjustment among fathers and mothers during first pregnancy. Journal of Reproductive and Infant Psychology, 31(3), 309-322. https://doi.org/10.1080/02646838.2013.798864
  • Macit, M., & Karaman, M. (2019). Examination of perceptions of spiritual support in nurses. Sdü Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 10(3), 294-302. https://doi.org/10.22312/sdusbed.568134
  • Mann, J. R., Mannan, J., Quiñones, L. A., Palmer, A. A., & Torres, M. (2010). Religion, spirituality, social support, and perceived stress in pregnant and postpartum hispanic women. Journal of Obstetric, Gynecologic & Neonatal Nursing, 39(6), 645-657. https://doi.org/10.1111/j.1552-6909.2010.01188.x
  • Merey, Z., & Şentepe Lokmanoğlu, A. (2019). Yenidoğan yoğun bakım ünitesinde bebeği yatan annelerin dini başa çıkma süreçleri. Bilimname, 37(1), 1117-1153. https://doi.org/10.28949/bilimname.534685 Modh, C., Lundgren, I., & Bergbom, I. (2011). First time pregnant women’s experiences in early pregnancy. International Journal of Qualitative Studies on Health and Well-being, 6(2), 1-11. https://doi.org/10.3402%2Fqhw.v6i2.5600
  • Musa, A. S., Pevalin, J. D., & Khalaileh, A. M. (2017). Spiritual well-being, depression, and stress among hemodialysis patients in jordan. Journal of Holistic Nursing, 36(4), 354-365. https://doi.org/10.1177/0898010117736686
  • Narenji, F., Nahidi, F., Ebadi, A., & Nasiri, M. (2018). Spiritual health care during pregnancy from ıranian mothers’ perspective: a qualitative study with content analysis approach. Mental Health, Religion & Culture, 21(5), 458-469. https://doi.org/10.1080/13674676.2018.1484434
  • Odabaş, Y. (2020). Engelli çocuk annelerine verilen manevi bakım desteğinin manevi iyilik ve umut düzeylerini arttırmaya etkisinin değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Zonguldak. https://acikarsiv.beun.edu.tr/yayinaea/d5e2c0adad503c91f91df240d0cd4e49.pdf
  • Okgün Alcan, A., & Gül, A. (2021). Determining the relationship between spiritual well-being and organ donation attitude. Journal of Contemporary Medicine, 11(4), 474-477. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1515412
  • Ozbasaran, F., Ergul, S., Bayik, Temel, A., Gurol, A. G., & Coban, A. (2011). Turkish nurses’ perceptions of spirituality and spiritual care. Journal of Clinical Nursing, 20(21–22), 3102-3110. https://doi.org/10.1111/j.1365-2702.2011.03778.x
  • Özçelik, H., & Duran, A. (2022). Attitude about spiritualty of the health professionals working in intensive care clinics. Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 9(1), 2-10. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1517077
  • Ramezani, M., Ahmadi, F., Mohammadi, E., & Kazemnejad, A. (2014). Spiritual care in nursing: a concept analysis. International Nursing Review, 61(2), 211-219. https://doi.org/10.1111/inr.12099
  • Sawatzky, R., & Pesut, B. (2005). Attributes of spiritual care in nursing practice. Journal of Holistic Nursing, 23(1), 19-33. http://dx.doi.org/10.1177/0898010104272010
  • Sezen, C., & Ünsalver, B. (2018). The relationship between childbirth fear and social support: review and pilot research. The Journal of Neurobehavioral Sciences, 2 (5), 29-36. . https://l24.im/UpeH
  • Sezer, Kurt, H., & Geçkil, E. (2020). Pediatri hemşirelerinin duygu gereksinimleri ile maneviyat ve manevi bakım hakkındaki görüşlerinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 7(2), 167-174. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1185088
  • TDK (Türk Dil Kurumu) (2022). Maneviyat. Ankara: TDK Yayınları. https://sozluk.gov.tr/
  • Tosyalıoğlu, M. B. (2021). Üniversite öğrencilerinde maneviyat ve psikolojik iyi oluş arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Bursa Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa. https://l24.im/GlKSJ2t
  • Uğurluoğlu, D., & Erdem, R. (2019). Travma geçiren bireylerin spiritüel iyi oluşlarının travma sonrası büyümeleri üzerine etkisi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(3), 833-858. https://doi.org/10.16953/deusosbil.507731
  • Uzelli, Yılmaz, D., Yılmaz, D., Karaman, D., & Çalışkan, S. (2019). Perception and related factors for nurses in spiritual support. JAREN, 5(3), 188-193. https://doi.org/10.5222/jaren.2019.22043
  • Veloza-Gomez, M., Muñoz de Rodríguez, L., Guevara-Armenta, C., & Mesa-Rodríguez, S. (2016). The importance of spiritual care in nursing practice. Journal of Holistic Nursing, 35(2), 118-131. https://doi.org/10.1177/0898010115626777
  • World Health Organization (WHO). (2006). Constıtutıon of the World Health Organızatıon . This text replaces that on pages 1-18 of the Forty-fifth edition of Basic documents, following the coming into force of amendments adopted by the Fifty-first World Health Assembly. https://www.afro.who.int/sites/default/files/pdf/generic/who_constitution_en.pdf
  • Yıldırım, D., Özer, Z., & Bölüktaş, R. P. (2018). Hemşirelerin manevi bakım odaklı yaklaşımları. Çekmece İZÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 6(13), 23 – 34. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1645529
  • Yılmaz, M., & Okyay, N. (2009). Hemşirelerin maneviyat ve manevi bakıma ilişkin görüşleri. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 3, 41-52. http://hemarge.org.tr/ckfinder/userfiles/files/2009/2009-vol11-sayi3-224.pdf

Hemşirelikte Maneviyat ve Manevi Bakım

Yıl 2024, Cilt: 6 Sayı: 1, 182 - 193, 25.04.2024

Öz

Maneviyat (spiritüalite) kavramı hem birey hem de hemşirelik bakımı için çok önemli bir kavramdır. Maneviyat bireyin hayata bağlılığını, iyileşme hızını, psikolojik iyi oluşunu ve tedaviye uyumunu artırmaktadır. Fakat bu kavram yeni, soyut, öznel, kültürel ve toplumsal olarak değişebilen bir kavramdır. Bu nedenle tanımlanması ve anlaşılması güç bir kavram olmuştur. Bu derleme, hemşirelik alanında maneviyat ve manevi bakımın önemi ve hemşirelik alanında yapılan manevi bakım uygulamalarına ve manevi bakım konusundaki eksiklikleri incelemek amacıyla yazılmıştır. Hemşirelik alanında yapılan maneviyat ve manevi bakım uygulamaları literatür incelemesi Türkçe ve İngilizce dillerinde maneviyat, manevi bakım, hemşirelik anahtar kelimeleri yazılarak, Google Akademik, DergiPark ve Science Direct, YÖK Tez, EBSCO veritabanları kullanılarak yapılmıştır. Yapılan incelemeler neticesinde hemşirelik bakımında manevi bakımın eksik olduğu tespit edilmiştir. Bu eksikliğin nedeni hemşirenin çalışma koşulları, manevi bakım konusunda bilgi yetersizliği ve manevi bakım konusunda hemşirelerin bireysel olarak ve kültürel olarak farklılaşmasından kaynaklanmaktadır. Hemşirelik bakımında manevi bakıma verilen önemin artırılması ve bu bakımın kavranması için manevi bakım konusunda eğitimler, saha uygulamaları, vaka çalışmaları ve hemşirenin çalışma koşullarında iyileştirmeler yapılmalıdır.

Kaynakça

  • Abdollahpour, S., & Khosravi, A. (2018). Relationship between spiritual ıntelligence with happiness and fear of childbirth in ıranian pregnant women. Iranian Journal of Nursing and Midwifery Research, 23(1), 45-50. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5769185/
  • Akın, B., & Yılmaz, S. (2020). Determination of spirituality and spiritual care perception levels of midwifery students. Turkiye Klinikleri Journal of Health Sciences, 5(1), 56-62. https://doi.org/10.5336/healthsci.2019-70550
  • Aşiret, Duru, G., & Okatan, C. (2019). Hipertansiyon hastalarının ilaç uyum düzeyleri ile spirütüel iyi oluşları arasındaki ilişkinin belirlenmesi. Turkish Journal of Cardiovascular Nursing, 10(23), 122–128. https://doi.org/10.5543/khd.2019.66376
  • Attard, J., Baldacchino, D., & Camilleri, L. (2014). Nurses and midwives acquisition of competency in spiritual care: a focus on education. Nurse Education Today, 34(12), 1460-1466. https://doi.org/10.1016/j.nedt.2014.04.015
  • Bainbridge, D., & Seow, H. (2017). Palliative care experience in the last 3 months of life: a quantitative comparison of care provided in residential hospices, hospitals, and the home from the perspectives of bereaved caregivers. American Journal of Hospice and Palliative Medicine, 35(3), 456-463. https://doi.org/10.1177/1049909117713497
  • Bayındır, Korkut, S., & Biçer, S. (2019). Holistik hemşirelik bakımı. İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 4(1), 25-29. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/709534
  • Bilgiç, G., & Çıtak, Bilgin, N. (2021). Relationship between fear of childbirth and psychological and spiritual well being in pregnant women. Journal of Religion and Health, 60(1), 295-310. https://doi.org/10.1007/s10943-020-01087-4
  • Çınar, F., & Eti Aslan, F. (2017). Spiritüalizm ve hemşirelik: yoğun bakım hastalarında spiritüel bakımın önemi. G.O.P. Taksim E.A.H. Journal of Academic Research in Nursing, 3(1), 37-42. https://jag.journalagent.com/jaren/pdfs/JAREN_3_1_37_42.pdf
  • Çiçekli, N., & Çalışkan, İ. (2022). Açık kalp ameliyatı olacak hastaların spiritüel iyi oluş ve umut düzeylerinin belirlenmesi: tanımlayıcı araştırma. Turkiye Klinikleri Cardiovascular Sciences, 34(1), 17-25. https://doi.org/10.5336/cardiosci.2021-86952
  • Dündar, M. (2021). Hemşirelerin maneviyat düzeylerinin spiritüel iyileştirici bakım sıklığına etkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İnönü Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Malatya. http://abakus.inonu.edu.tr/xmlui/bitstream/handle/11616/42063/654017.pdf?sequence=1&isAllowed=y
  • Ercan, F., Körpe, G., & Demir, S. (2018). Bir üniversite hastanesinde yataklı servislerde çalışan hemşirelerin maneviyat ve manevi bakıma ilişkin algıları. Gazi Medical Journal, 29(1), 17-22. https://dx.doi.org/10.12996/gmj.2018.05
  • Erişen, M., & Karaca Sivrikaya, S. (2017). Manevi bakım ve hemşirelik. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(3), 184-190. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/386011
  • Erol, F. (2020). Spirituel bakımın hemşirelik sürecine yansıması. Journal of Innovative Healthcare Practices (JOINIHP), 1(1), 30-39. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1905149
  • Farahaninia, M., Abasi, M., Seyedfatemi, N., JafarJalal, E., & Haghani, H. (2018). Nurses’ attitudes towards spiritual care and spiritual care practices. Journal of Client-Centered Nursing Care, 4(2), 61-68. http://dx.doi.org/10.32598/jccnc.4.2.61
  • Galutira, G, D., Valenzuela, J, P., Basatan, C,J., & Castro-Palaganas, E. (2019). Spırıtualıty and spırıtual care in nursıng: a lıterature revıew. Philippine Journal of Nursing, 89(1), 22-31 https://drive.google.com/file/d/1N11EJ5c7cfMGqzbzfBS9bCimU9nuSH0u/view
  • Gokyildiz, S., Alan, S., Elmas, E., Bostancı, A., & Kucuk, E. (2014). Health-promoting lifestyle behaviours in pregnant women in turkey. International Journal of Nursing Practice, 20(4), 390–397. https://doi.org/10.1111/ijn.12187
  • İnce, Çelik, S., & Utaş, Akhan, L. (2016). Nursing students’ perceptions about spirituality and spiritual care. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 13(3), 202-208. https://search.trdizin.gov.tr/tr/yayin/detay/232875/
  • Judith, A. S., & Brockopp, D.Y. (2012). Twenty-five years later—what do we know about religion/spirituality and psychological well-being among breast cancer survivors? a systematic review. Journal of Cancer Survivorship, 6(1), 82–94.https://doi.org/10.1007/s11764-011-0193-7
  • Kahraman, B. N. (2020). Akciğer kanseri hastalarında spiritüel iyilik halinin hastalık algısına etkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Bursa Uludağ Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Bursa. https://acikerisim.uludag.edu.tr/handle/11452/15415
  • Kanwal, N., Afzal, M., Kousar, R., Waqas, A., & Gilani, S. A. (2017). Assess spirituality and spiritual care in nursing practice in public hospital lahore. International Journal of Scientific & Engineering Research Volume, 8(5),1348-1354. https://l24.im/CqjU
  • Lucero, S. M., Pargament, K. I., Mahoney, A., & DeMaris, A. (2013). Links between religious and spiritual coping and adjustment among fathers and mothers during first pregnancy. Journal of Reproductive and Infant Psychology, 31(3), 309-322. https://doi.org/10.1080/02646838.2013.798864
  • Macit, M., & Karaman, M. (2019). Examination of perceptions of spiritual support in nurses. Sdü Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 10(3), 294-302. https://doi.org/10.22312/sdusbed.568134
  • Mann, J. R., Mannan, J., Quiñones, L. A., Palmer, A. A., & Torres, M. (2010). Religion, spirituality, social support, and perceived stress in pregnant and postpartum hispanic women. Journal of Obstetric, Gynecologic & Neonatal Nursing, 39(6), 645-657. https://doi.org/10.1111/j.1552-6909.2010.01188.x
  • Merey, Z., & Şentepe Lokmanoğlu, A. (2019). Yenidoğan yoğun bakım ünitesinde bebeği yatan annelerin dini başa çıkma süreçleri. Bilimname, 37(1), 1117-1153. https://doi.org/10.28949/bilimname.534685 Modh, C., Lundgren, I., & Bergbom, I. (2011). First time pregnant women’s experiences in early pregnancy. International Journal of Qualitative Studies on Health and Well-being, 6(2), 1-11. https://doi.org/10.3402%2Fqhw.v6i2.5600
  • Musa, A. S., Pevalin, J. D., & Khalaileh, A. M. (2017). Spiritual well-being, depression, and stress among hemodialysis patients in jordan. Journal of Holistic Nursing, 36(4), 354-365. https://doi.org/10.1177/0898010117736686
  • Narenji, F., Nahidi, F., Ebadi, A., & Nasiri, M. (2018). Spiritual health care during pregnancy from ıranian mothers’ perspective: a qualitative study with content analysis approach. Mental Health, Religion & Culture, 21(5), 458-469. https://doi.org/10.1080/13674676.2018.1484434
  • Odabaş, Y. (2020). Engelli çocuk annelerine verilen manevi bakım desteğinin manevi iyilik ve umut düzeylerini arttırmaya etkisinin değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Zonguldak. https://acikarsiv.beun.edu.tr/yayinaea/d5e2c0adad503c91f91df240d0cd4e49.pdf
  • Okgün Alcan, A., & Gül, A. (2021). Determining the relationship between spiritual well-being and organ donation attitude. Journal of Contemporary Medicine, 11(4), 474-477. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1515412
  • Ozbasaran, F., Ergul, S., Bayik, Temel, A., Gurol, A. G., & Coban, A. (2011). Turkish nurses’ perceptions of spirituality and spiritual care. Journal of Clinical Nursing, 20(21–22), 3102-3110. https://doi.org/10.1111/j.1365-2702.2011.03778.x
  • Özçelik, H., & Duran, A. (2022). Attitude about spiritualty of the health professionals working in intensive care clinics. Sağlık Akademisyenleri Dergisi, 9(1), 2-10. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1517077
  • Ramezani, M., Ahmadi, F., Mohammadi, E., & Kazemnejad, A. (2014). Spiritual care in nursing: a concept analysis. International Nursing Review, 61(2), 211-219. https://doi.org/10.1111/inr.12099
  • Sawatzky, R., & Pesut, B. (2005). Attributes of spiritual care in nursing practice. Journal of Holistic Nursing, 23(1), 19-33. http://dx.doi.org/10.1177/0898010104272010
  • Sezen, C., & Ünsalver, B. (2018). The relationship between childbirth fear and social support: review and pilot research. The Journal of Neurobehavioral Sciences, 2 (5), 29-36. . https://l24.im/UpeH
  • Sezer, Kurt, H., & Geçkil, E. (2020). Pediatri hemşirelerinin duygu gereksinimleri ile maneviyat ve manevi bakım hakkındaki görüşlerinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 7(2), 167-174. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1185088
  • TDK (Türk Dil Kurumu) (2022). Maneviyat. Ankara: TDK Yayınları. https://sozluk.gov.tr/
  • Tosyalıoğlu, M. B. (2021). Üniversite öğrencilerinde maneviyat ve psikolojik iyi oluş arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Bursa Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa. https://l24.im/GlKSJ2t
  • Uğurluoğlu, D., & Erdem, R. (2019). Travma geçiren bireylerin spiritüel iyi oluşlarının travma sonrası büyümeleri üzerine etkisi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(3), 833-858. https://doi.org/10.16953/deusosbil.507731
  • Uzelli, Yılmaz, D., Yılmaz, D., Karaman, D., & Çalışkan, S. (2019). Perception and related factors for nurses in spiritual support. JAREN, 5(3), 188-193. https://doi.org/10.5222/jaren.2019.22043
  • Veloza-Gomez, M., Muñoz de Rodríguez, L., Guevara-Armenta, C., & Mesa-Rodríguez, S. (2016). The importance of spiritual care in nursing practice. Journal of Holistic Nursing, 35(2), 118-131. https://doi.org/10.1177/0898010115626777
  • World Health Organization (WHO). (2006). Constıtutıon of the World Health Organızatıon . This text replaces that on pages 1-18 of the Forty-fifth edition of Basic documents, following the coming into force of amendments adopted by the Fifty-first World Health Assembly. https://www.afro.who.int/sites/default/files/pdf/generic/who_constitution_en.pdf
  • Yıldırım, D., Özer, Z., & Bölüktaş, R. P. (2018). Hemşirelerin manevi bakım odaklı yaklaşımları. Çekmece İZÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 6(13), 23 – 34. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1645529
  • Yılmaz, M., & Okyay, N. (2009). Hemşirelerin maneviyat ve manevi bakıma ilişkin görüşleri. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi, 3, 41-52. http://hemarge.org.tr/ckfinder/userfiles/files/2009/2009-vol11-sayi3-224.pdf
Toplam 42 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Sağlık Kurumları Yönetimi
Bölüm Derlemeler
Yazarlar

Siyabe Arslan 0000-0003-0206-7447

Sezer Avcı 0000-0003-3575-4585

Erken Görünüm Tarihi 25 Nisan 2024
Yayımlanma Tarihi 25 Nisan 2024
Gönderilme Tarihi 30 Eylül 2022
Kabul Tarihi 16 Ocak 2023
Yayımlandığı Sayı Yıl 2024 Cilt: 6 Sayı: 1

Kaynak Göster

APA Arslan, S., & Avcı, S. (2024). Hemşirelikte Maneviyat ve Manevi Bakım. Genel Sağlık Bilimleri Dergisi, 6(1), 182-193.

                                                                  Genel Sağlık Bilimleri Dergisi Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı (CC BY NC) ile lisanslanmıştır.