Cerrahi Girişim Geçiren Hastaların Sağlık Bilgisine Ulaşmada İnternet Kullanımı ve E-Sağlık Okuryazarlığının Belirlenmesi

Volkan Gökmen; Tuluha Ayoğlu; Burcu Demir Gökmen

doi:10.54803/sauhsd.1203605

Klinik Araştırma

Cerrahi Girişim Geçiren Hastaların Sağlık Bilgisine Ulaşmada İnternet Kullanımı ve E-Sağlık Okuryazarlığının Belirlenmesi

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 3, 312 - 326, 31.12.2022

Volkan Gökmen Tuluha Ayoğlu Burcu Demir Gökmen

https://doi.org/10.54803/sauhsd.1203605

Öz

Amaç: Araştırma cerrahi girişim geçiren hastalarda sağlık bilgisine ulaşmada internet kullanımı ve E-Sağlık okuryazarlığını belirlemek amacıyla yapıldı.
Yöntem: Tanımlayıcı ve kesitsel türdeki bu araştırmaya Türkiye’nin doğu bölgesindeki bir devlet hastanesinin cerrahi kliniklerinde cerrahi girişim geçiren gönüllü 360 hasta dahil edildi. Verilerin toplanmasında hastalara yönelik sosyodemografik bilgi formu, internet kullanımına ilişkin anket ve E-Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği kullanıldı. Araştırma öncesinde etik kurul izni alındı.
Bulgular: Araştırmada hastaların çoğunluğunun tanı hakkında bilgi için internet kullandığı, internetten edindikleri bilgilerin sağlıkla ilgili karar ve uygulamalarını etkilediği, konu ile ilgili olarak çok fazla sonuca ulaşıldığında aralarında seçim yapmakta zorlandıkları ve internette bilgi kirliliği olduğunu düşündükleri saptanmıştır. Hastaların ‘E-Sağlık Okuryazarlık’ ölçeği puan ortalaması orta düzeydedir. ‘E-Sağlık Okuryazarlık’ düzeyi ile yaş arasında negatif yönde bir ilişki tespit edilmiştir (p>0.05). Araştırmada eğitim ve gelir seviyesi daha iyi olan, hastalık hakkında daha fazla bilgi sahibi olan ve sağlık sorunu için internet araştırması yapan hastaların E-Sağlık Okuryazarlık seviyeleri daha yüksektir.
Sonuç: Hastaların E-Sağlık okuryazarlık düzeyleri orta seviyedir. Hastalara, E-Sağlık Okuryazarlık düzeyini arttırmaya yönelik eğitimler verilmesi ve uzmanlar tarafından E-sağlık bilgi kaynaklarına ilişkin güvenilir, kolay ulaşılabilen inovatif süreçlerin oluşturulması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

cerrahi girişim, e-sağlık okuryazarlığo, internet, hasta, hemşire, Surgical intervention, e-health literacy, patient, nurse

Destekleyen Kurum

yok

Proje Numarası

yok

Teşekkür

çalışmaya katılan tüm hastalar teşekkür ederiz.

Kaynakça

Chang ME, Baker SJ, Dos Santos Marques IC, Liwo AN, Chung SK, Richman JS, et al. Health literacy in surgery. Health Lit Res Pract. 2020;4(1):46-65.
Yılmaz E. The impact of patients’ medical information seeking behaviours on the internet on doctor-patient communication in Turkey. Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi. 2014;93-108.
Zülfikar H. The internet usage behaviour and access patterns of the patients to the health information on the internet. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi. 2014;22(1):46-52.
Cutilli CC. Seeking health information: what sources do your patients use? Orthop Nurs. 2010;29(3):214-219.
Çetin İ, Özhanlı Y. Cerrahı̇ hastalarının sağlık bı̇lgı̇sı̇ne ulaşmada ı̇nternet kullanım özellı̇klerı̇. KOU Sağ Bil Derg 2018;4(2):44-49
Ertürk Yavuz M, Aksoy B, Başboğa K, Ay K, Gürsoy A. Cerrahi hastalarının sağlık bilgilerine erişim ı̇çin ı̇nterneti kullanım durumları. Türkiye Klinikleri J Nurs Sci. 2019;11(1):17-24.
WHO, W.. Joint call for papers - Special issues on Infodemiology. https://www.who.int/news- room/articles-detail/joint-call-for-papers-special-issues-on-infodemiology 2020.
Kostkova P. Grand challenges in digital health. Frontiers in Public Health, 2015;3(134):1-5.
Çetin F, Yılmaz E. Cerrahi kliniğinde yatan hastaların sağlık okuryazarlığı düzeylerinin sağlık algısı ve ameliyat korkusuna etkisi. İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi 2022;7(1):61-67.
Roy M, Corkum JP, Urbach DR, Novak CB, von Schroeder HP, McCabe SJ, et al. Health literacy among surgical patients: A systematic review and meta-analysis. World J Surg. 2019;43(1):96-106.
Koster ES, Schmidt A, Philbert D, van de Garde EMW, Bouvy ML. Health literacy of patients admitted for elective surgery. Z Gesundh Wiss. 2017;25(2):181-6.
Calabrese EC, Asmar S, Bible L, Khurrum M, Chehab M, Tang A, et al. Prospective evaluation of health literacy and ıts ımpact on outcomes in emergency general surgery. J Surg Res. 2021;261:343-350.
Ekinci Y, Tutgun Ünal A, Tarhan N. Dijital sağlık okuryazarlığı üzerine bir alanyazın incelemesi. Bayterek Uluslararası Akademik Araştırmalar Dergisi, 2021;4(2):148-165.
Aypay A. Genel Öz Yeterlilik Ölçeği’nin Türkçe’ye uyarlama çalışması. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2010;11(2):113-131.
Norman CD, Skinner HA. eHEALS: The eHealth Literacy Scale. Journal of Medical Internet Research, 2006;8(4):27.
Tamer Gencer Z. Norman ve Skinner’in E-Sağlık Okuryazarlığı Ölçeğinin kültürel uyarlaması için geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 2017;1:131-145.
Görkemli N. Sağlık ı̇letişiminde ı̇nternet kullanımı üzerine bir araştırma. TOJDAC. 2017;7(1):122-38.
Tosun B, Özdemir S, Tosun U, Ataç E, Cebeci G. Determination of attitudes of healthcare professionals regarding health information on the internet. Gülhane Tıp Derg. 2015;57:247-251.
Atci IB, Yilmaz H, Kocaman U, Samanci MY. An evaluation of internet use by neurosurgery patients prior to lumbar disc surgery and of information available on internet. Clin Neurol Neurosurg. 2017;158:56-9.
Dolgun E, Candan Dönmez Y. Hastaların ameliyat öncesi döneme ait bilgi gereksinimlerinin belirlenmesi. MÜSBED, 2010;3(3):10-5.
Demir Gökmen B, Okanlı A. Teknoloji bağımlılığın nedenleri. Demir Gökmen B.(ed).Teknoloji bağımlılığı ve mücadele. 1. Baskı. Ankara: Akademisyen Yayınevi, 2022;53.
Tarhan N, Tutgun Ünal A, Ekinci Y. Yeni kuşak hastalığı siberkondri: Yeni medya çağında kuşakların siberkondri düzeyleri ile sağlık okuryazarlığı ilişkisi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 2021;17(37):4253-4297.
Chesser A, Burke A, Reyes J, Rohrberg T. Navigating the digital divide: A systematic review of eHealth literacy in underserved populations in the United States. Informatics for Health and Social Care, 2016;41(1):1-19.
Kemp E, Trigg J, Beatty L, Christensen C, et al. Health literacy, digital health literacy and the implementation of digital health technologies in cancer care: The need for a strategic approach. Health Promotion Journal of Australia, 2020;32(1):104-114.
Rosenbaum AJ, Pauze D, Robak N, Zade R, Mulligan M, Uhl RL. Health literacy in patients seeking orthopaedic care: Results of the literacy in musculoskeletal problems (LIMP) Project. The Iowa Orthopaedic Journal, 2015;35:187-192.
Hyman A, Stewart K, Jamin AM, Lauscher HN, Stacy E, Kasten G, Ho K. Testing a school-based program to promote digital health literacy and healthy lifestyle behaviours in intermediate elementary students: The Learning for Life program. Preventive Medicine Reports, 2020;19:101149.
Jafree SR, Bukhari N, Muzamill A, Tasneem F, Fischer F. Digital health literacy intervention to support maternal, child and family health in primary healthcare settings of Pakistan during the age of coronavirus: study protocol for a randomised controlled trial. BMJ Open, 2021;11(3):045163.
Wangdahl J, Dahlberg K, Jaensson M, Nilsson U. Arabic version of the Electronic Health Literacy Scale in Arabic-Speaking individuals in Sweden: prospective psychometric evaluation study. Journal of Medical Internet Research, 2021;23(3):24466.
Choi J. Pictograph-based discharge instructions for low-literate older adults after hip replacement surgery: Development and validation. Journal of Gerontological Nursing, 2011;37(11):47-56.
Wright JP, Edwards GC, Goggins K, Tiwari V, et al. Association of health literacy with postoperative outcomes in patients undergoing major abdominal surgery. JAMA Surgery, 2018;153(2):137-142.
Baker S, Malone E, Graham L, Dasinger E, Wahl T, Titan A, Richman J, Copeland L, Burns E, Whittle J, Hawn M, Morris M. Patient-reported health literacy scores are associated with readmissions following surgery. Am J Surg. 2020;220(5):1138-1144.
Işık T. Sağlık iletişi bağlamında kullanım şekilleri açısından dijital algı ve önemi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2019;23:1979-1994.
Hansberry DR, Agarwal N, Shah R, et al. Analysis of the readability of patient education materials from surgical subspecialties. Laryngoscope. 2014;124:405-412.

Determination of Internet Usage and E-Health Literacy in Accessing Health Information of Patients Undergoing Surgery

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 3, 312 - 326, 31.12.2022

Volkan Gökmen Tuluha Ayoğlu Burcu Demir Gökmen

https://doi.org/10.54803/sauhsd.1203605

Öz

Objective: The study was conducted to determine internet use and E-Health literacy in patients who had undergone surgical intervention to access health information.
Method: This descriptive and cross-sectional study included 360 volunteer patients who underwent surgical intervention in the surgical clinics of a state hospital in the eastern part of Turkey. Sociodemographic information form for patients, questionnaire about internet use and E-Health Literacy Scale were used to collect data. Ethics committee approval was obtained before the study.
Results: In the study, it was determined that the majority of the patients used the internet for information about the diagnosis, the information they obtained from the internet affected their decisions and practices related to health, they had difficulty in choosing between them when too many results were reached on the subject, and they thought that there was information pollution on the internet. The mean score of the patients on the 'E-Health Literacy' scale is moderate. A negative correlation was found between the level of 'E-Health Literacy' and age (p>0.05). E-Health Literacy levels of patients who have better education and income level, have more information about the disease and do internet research for health problems are higher in the research.
Conclusion: The e-Health literacy level of the patients is moderate. It is recommended that patients be provided with trainings to increase their E-Health Literacy level and that reliable and easily accessible innovative processes are created by experts regarding E-Health information resources.

Anahtar Kelimeler

Surgical intervention, e-health literacy, patient, nurse

Proje Numarası

yok

Kaynakça

Chang ME, Baker SJ, Dos Santos Marques IC, Liwo AN, Chung SK, Richman JS, et al. Health literacy in surgery. Health Lit Res Pract. 2020;4(1):46-65.
Yılmaz E. The impact of patients’ medical information seeking behaviours on the internet on doctor-patient communication in Turkey. Galatasaray Üniversitesi İletişim Dergisi. 2014;93-108.
Zülfikar H. The internet usage behaviour and access patterns of the patients to the health information on the internet. Florence Nightingale Hemşirelik Dergisi. 2014;22(1):46-52.
Cutilli CC. Seeking health information: what sources do your patients use? Orthop Nurs. 2010;29(3):214-219.
Çetin İ, Özhanlı Y. Cerrahı̇ hastalarının sağlık bı̇lgı̇sı̇ne ulaşmada ı̇nternet kullanım özellı̇klerı̇. KOU Sağ Bil Derg 2018;4(2):44-49
Ertürk Yavuz M, Aksoy B, Başboğa K, Ay K, Gürsoy A. Cerrahi hastalarının sağlık bilgilerine erişim ı̇çin ı̇nterneti kullanım durumları. Türkiye Klinikleri J Nurs Sci. 2019;11(1):17-24.
WHO, W.. Joint call for papers - Special issues on Infodemiology. https://www.who.int/news- room/articles-detail/joint-call-for-papers-special-issues-on-infodemiology 2020.
Kostkova P. Grand challenges in digital health. Frontiers in Public Health, 2015;3(134):1-5.
Çetin F, Yılmaz E. Cerrahi kliniğinde yatan hastaların sağlık okuryazarlığı düzeylerinin sağlık algısı ve ameliyat korkusuna etkisi. İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi 2022;7(1):61-67.
Roy M, Corkum JP, Urbach DR, Novak CB, von Schroeder HP, McCabe SJ, et al. Health literacy among surgical patients: A systematic review and meta-analysis. World J Surg. 2019;43(1):96-106.
Koster ES, Schmidt A, Philbert D, van de Garde EMW, Bouvy ML. Health literacy of patients admitted for elective surgery. Z Gesundh Wiss. 2017;25(2):181-6.
Calabrese EC, Asmar S, Bible L, Khurrum M, Chehab M, Tang A, et al. Prospective evaluation of health literacy and ıts ımpact on outcomes in emergency general surgery. J Surg Res. 2021;261:343-350.
Ekinci Y, Tutgun Ünal A, Tarhan N. Dijital sağlık okuryazarlığı üzerine bir alanyazın incelemesi. Bayterek Uluslararası Akademik Araştırmalar Dergisi, 2021;4(2):148-165.
Aypay A. Genel Öz Yeterlilik Ölçeği’nin Türkçe’ye uyarlama çalışması. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2010;11(2):113-131.
Norman CD, Skinner HA. eHEALS: The eHealth Literacy Scale. Journal of Medical Internet Research, 2006;8(4):27.
Tamer Gencer Z. Norman ve Skinner’in E-Sağlık Okuryazarlığı Ölçeğinin kültürel uyarlaması için geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 2017;1:131-145.
Görkemli N. Sağlık ı̇letişiminde ı̇nternet kullanımı üzerine bir araştırma. TOJDAC. 2017;7(1):122-38.
Tosun B, Özdemir S, Tosun U, Ataç E, Cebeci G. Determination of attitudes of healthcare professionals regarding health information on the internet. Gülhane Tıp Derg. 2015;57:247-251.
Atci IB, Yilmaz H, Kocaman U, Samanci MY. An evaluation of internet use by neurosurgery patients prior to lumbar disc surgery and of information available on internet. Clin Neurol Neurosurg. 2017;158:56-9.
Dolgun E, Candan Dönmez Y. Hastaların ameliyat öncesi döneme ait bilgi gereksinimlerinin belirlenmesi. MÜSBED, 2010;3(3):10-5.
Demir Gökmen B, Okanlı A. Teknoloji bağımlılığın nedenleri. Demir Gökmen B.(ed).Teknoloji bağımlılığı ve mücadele. 1. Baskı. Ankara: Akademisyen Yayınevi, 2022;53.
Tarhan N, Tutgun Ünal A, Ekinci Y. Yeni kuşak hastalığı siberkondri: Yeni medya çağında kuşakların siberkondri düzeyleri ile sağlık okuryazarlığı ilişkisi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 2021;17(37):4253-4297.
Chesser A, Burke A, Reyes J, Rohrberg T. Navigating the digital divide: A systematic review of eHealth literacy in underserved populations in the United States. Informatics for Health and Social Care, 2016;41(1):1-19.
Kemp E, Trigg J, Beatty L, Christensen C, et al. Health literacy, digital health literacy and the implementation of digital health technologies in cancer care: The need for a strategic approach. Health Promotion Journal of Australia, 2020;32(1):104-114.
Rosenbaum AJ, Pauze D, Robak N, Zade R, Mulligan M, Uhl RL. Health literacy in patients seeking orthopaedic care: Results of the literacy in musculoskeletal problems (LIMP) Project. The Iowa Orthopaedic Journal, 2015;35:187-192.
Hyman A, Stewart K, Jamin AM, Lauscher HN, Stacy E, Kasten G, Ho K. Testing a school-based program to promote digital health literacy and healthy lifestyle behaviours in intermediate elementary students: The Learning for Life program. Preventive Medicine Reports, 2020;19:101149.
Jafree SR, Bukhari N, Muzamill A, Tasneem F, Fischer F. Digital health literacy intervention to support maternal, child and family health in primary healthcare settings of Pakistan during the age of coronavirus: study protocol for a randomised controlled trial. BMJ Open, 2021;11(3):045163.
Wangdahl J, Dahlberg K, Jaensson M, Nilsson U. Arabic version of the Electronic Health Literacy Scale in Arabic-Speaking individuals in Sweden: prospective psychometric evaluation study. Journal of Medical Internet Research, 2021;23(3):24466.
Choi J. Pictograph-based discharge instructions for low-literate older adults after hip replacement surgery: Development and validation. Journal of Gerontological Nursing, 2011;37(11):47-56.
Wright JP, Edwards GC, Goggins K, Tiwari V, et al. Association of health literacy with postoperative outcomes in patients undergoing major abdominal surgery. JAMA Surgery, 2018;153(2):137-142.
Baker S, Malone E, Graham L, Dasinger E, Wahl T, Titan A, Richman J, Copeland L, Burns E, Whittle J, Hawn M, Morris M. Patient-reported health literacy scores are associated with readmissions following surgery. Am J Surg. 2020;220(5):1138-1144.
Işık T. Sağlık iletişi bağlamında kullanım şekilleri açısından dijital algı ve önemi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2019;23:1979-1994.
Hansberry DR, Agarwal N, Shah R, et al. Analysis of the readability of patient education materials from surgical subspecialties. Laryngoscope. 2014;124:405-412.

Toplam 33 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil	Türkçe
Konular	Sağlık Kurumları Yönetimi
Bölüm	Araştırma Makalesi
Yazarlar	Volkan Gökmen 0000-0001-6490-8913 Tuluha Ayoğlu 0000-0002-2247-6830 Burcu Demir Gökmen 0000-0003-2058-8924
Proje Numarası	yok
Yayımlanma Tarihi	31 Aralık 2022
Gönderilme Tarihi	13 Kasım 2022
Yayımlandığı Sayı	Yıl 2022 Cilt: 5 Sayı: 3

Kaynak Göster

APA	Gökmen, V., Ayoğlu, T., & Demir Gökmen, B. (2022). Cerrahi Girişim Geçiren Hastaların Sağlık Bilgisine Ulaşmada İnternet Kullanımı ve E-Sağlık Okuryazarlığının Belirlenmesi. Sakarya Üniversitesi Holistik Sağlık Dergisi, 5(3), 312-326. https://doi.org/10.54803/sauhsd.1203605

Kapak Resmi İndir

Makale Dosyaları

Tam Metin

Bu eser Creative Commons Atıf-GayriTicari 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.