Öz
Purpose: This study was carried out to determine the level as well as determinants of utilization of modern family planning methods among married couples aged between 15-49 years old. Methods: Turkey Demographic and Health Survey TDHS , which is given every 5 years, was used as data source in this study. The universe of 1993-1998-2003-2008 TDHSs was those women who were ever married and aging 15-49 years old while the universe of 2013 TDHS included all women between 15 and 49 years old. A weighted, multi-stage, stratified cluster sampling approaches were used in the sample selection of these surveys. 6519 interviews in 1993 TDHS, 8576 interviews in 1998 TDHS, 8075 interviews in 2003 TDHS, 7405 interviews in 2008 TDHS, and 9746 interviews in 2013 THDS were made with women meeting sample criteria. Results: The rates of modern family planning methods were 34.5%in 1993, 37.7%in 1998, 42.5%in 2003, 46.0%in 2008, and 47.4%in 2013. The utilization of modern family planning methods were found to be lower among those who were 15-19 years old, illiterate, not working, not having any children, living in rural areas and in Eastern parts of the country. The rate of method utilization was shown to increase consequent to the Health Transformation Programme and Family Physician Implementation. Conclusion: It is necessary to deal with various barriers confronting utilization of modern family planning methods, and the benefits of method utilization must be explained to the women
Anahtar Kelimeler
utilization of modern family planning methods Turkey Demographic and Health Survey women health family planning
Kaynakça
- Sağlık Bakanlığı Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü. Ulusal Aile Planlaması Hizmet Rehberi 1, Ankara 1995.
- González C, Houweling TA, Marmot MG, Brunner EJ. Comparison of Physical, Public and Human Assets as Determinants of Socioeconomic Inequalities in Contraceptive Use in Colombia- Moving Beyond the Household Wealth Index. International Journal For Equity in Health 2010;9:9:10. [CrossRef]
- US Agency. Tabulation plan for DHS final report. Demographic and Health Survey’s DHS Toolkit, ICF International Inc. Rockville, Maryland USA 2014.
- HÜNEE. 2013 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması Ankara. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü 2014.
- Gılıç E, Ceyhan O, Özer A. Niğde Doğumevinde Doğum Yapan Kadınların Aile Planlaması Konusundaki Bilgi Tutum ve Davranışları. Fırat Tıp Dergisi 2009;14: 237-41.
- Akın L, Özaydın N, Aslan D. Türkiye’de Evli Erkeklerin Aile Planlaması Yöntemlerini Kullanmalarını Etkileyen Faktörler. Gülhane Tıp Dergisi 2006;48:63-9.
- Osmani AK, Reyer JA, Osmani AR, Hamajima N. Factors Influencing Contraceptive Use Among Women in Afghanistan: Secondary Analysis of Afghanistan Health Survey 2012. Nagoya Journal of Medical Science 2015;77, 551-61.
- Mohammed A, Woldeyohannes D, Feleke A, Megabiaw B. (2014). Determinants of Modern Contraceptive Utilization among Married Women of Reproductive Age Group in North Shoa Zone, Amhara Region, Ethiopia. Reprod Health 2014;11: 1-7. [CrossRef]
- Palamuleni ME. Socio-Economic and Demographic Factors Affecting Contraceptive Use in Malawi. African Journal of Reproductive Health 2013;17, 91-104.
- Motlaq ME, Eslami M, Yazdanpanah M, Nakhaee N. (2013). Contraceptive Use and Unmet Need for Family Planning in Iran. International Journal of Gynecology & Obstetrics 2013;121: 157-61. [CrossRef]
- Rourke T. Association Between Socio-Demographic Factors and Knowledge Of Contraceptive Methods with Contraception Use Among Women of Reproductive Age: A Cross-Section Study Using the 2013 Liberia DHS. Master Thesis, Master Program in International Health Department of Women’s and Children’s Health Uppsala University 2015.
- Giray H, Keskinoğlu P. Işıkkent Sağlık Ocağı ‘na Başvuran 15- 49 Yaş Evli Kadınların Etkili Aile Planlaması Yöntemi Kullanımı Ve Etkileyen Etmenler Sted 2006;15: 23-6.
- Mahmood N, Ringheim K. Factors Affecting Contraceptive Use in Pakistan. The Pakistan Development Review 1996;35: 1-22.
- Kidayi PL, Msuya S, Todd J, Mtuya CC, Mtuy T, Mahande MJ. Determinants of Modern Contraceptive Use Among Women of Reproductive Age in Tanzania: Evidence from Tanzania Demographic and Health Survey Data. Advances in Sexual Medicine, 2015;5: 43-52. [CrossRef]
- Unumeri G, Ishaku S, Ahonsi B, Oginni A. Contraceptive Use and Its Socio-Economic Determinants Among Women in North-East and North-West Regions of Nigeria: A Comparative Analysis. African Population Studies 2015;29, 1851-67. [CrossRef]
- Gage AJ. Women’s Socioeconomic Position and Contraceptive Behavior in Togo. Studies in Family Planning 1995;26: 264-77.
- Hogan DP, Berhanu B, Hailemariam A. Household Organization, Women’s Autonomy, and Contraceptive Behavior in Southern Ethiopia. Studies in Family Planning 1999;30, 302-14.
- Al-Balushi, M.S, Ahmed MS, Islam MM, Khan HR. Determinants of Contraceptive Use in Oman. Far East Journal of Theoretical Statistics 2015;50:51-64. [CrossRef]
- Indongo INK. Contraceptive Use Among Young Women in Namibia: Determinants And Policy İmplications. Doctoral dissertation, University of Pretoria 2007.
- Frost JJ, Singh S, Finer LB. Factors Associated with Contraceptive Use and Nonuse, United States, 2004. Perspectives on Sexual and Reproductive Health 2007;39, 90-9. [CrossRef]
- Çakmak A, Ertem M. Aile Planlaması Eğitimi İçin Önemli Bir Fırsat: Bir Çocuk Hastanesine Yatan Hastaların Anneleri, Diyarbakır-2004. Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı. Dicle Tıp Dergisi 2005;3:190-5.
Öz
Amaç: Bu çalışma, Türkiye’de 15-49 yaş aralığındaki evli kadınların gebeliği önleyici modern yöntem kullanım düzeylerinin ve yöntem kullanımına etki eden faktörlerin belirlenmesi amacıyla gerçekleştirilmiştir. Yöntem: Araştırmada, Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü tarafından 5 yılda bir gerçekleştirilen “Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması” verileri kullanılmıştır. 1993-1998-2003-2008 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırmalarında TNSA araştırmanın evrenini 15-49 yaş aralığında en az bir kez evlenmiş kadınlar; 2013 TNSA’da ise evreni, 15-49 yaş arasındaki tüm kadınlar oluşturmaktadır. Araştırmalarda örneklem seçiminde ağırlıklı, çok aşamalı, tabakalı küme örneklemesi yöntemleri kullanılmıştır. 1993 çalışmasında 6519, 1998 çalışmasında 8576, 2003 çalışmasında 8075, 2008 çalışmasında 7405 ve 2013 çalışmasında 9746 kadın ile görüşme gerçekleştirilmiştir. Bulgu: Yöntem kullanımı 1993’te %34,5, 1998’de %37,7, 2003’te %42,5, 2008’de %46,0 ve 2013’te %47,4’tür. Yöntem kullanımının 15-19 yaş grubunda, eğitimi olmayan ya da ilkokul bitirmemiş, çalışmayan, çocuk sahibi olmayan, Doğu Bölgesinde ve kırsal yerleşim alanında yaşayan ve en düşük refah düzeyinde yer alan kadınlarda düşük olduğu belirlenmiştir. Sağlık Dönüşüm Programı ve temel sağlık hizmetleri sunumunda Aile Hekimliği Sistemi uygulaması ile yöntem kullanımında artış olmuştur.Sonuç: Gebeliği önleyici modern yöntem kaynaklarına ulaşılabilirlik önündeki engellerle mücadele edilmeli ve yöntem kullanımının faydaları kişilere anlatılmalıdır
Anahtar Kelimeler
gebeliği önleyici modern yöntem kullanımı Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması 15-49 yaş arası kadın
Kaynakça
- Sağlık Bakanlığı Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü. Ulusal Aile Planlaması Hizmet Rehberi 1, Ankara 1995.
- González C, Houweling TA, Marmot MG, Brunner EJ. Comparison of Physical, Public and Human Assets as Determinants of Socioeconomic Inequalities in Contraceptive Use in Colombia- Moving Beyond the Household Wealth Index. International Journal For Equity in Health 2010;9:9:10. [CrossRef]
- US Agency. Tabulation plan for DHS final report. Demographic and Health Survey’s DHS Toolkit, ICF International Inc. Rockville, Maryland USA 2014.
- HÜNEE. 2013 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması Ankara. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü 2014.
- Gılıç E, Ceyhan O, Özer A. Niğde Doğumevinde Doğum Yapan Kadınların Aile Planlaması Konusundaki Bilgi Tutum ve Davranışları. Fırat Tıp Dergisi 2009;14: 237-41.
- Akın L, Özaydın N, Aslan D. Türkiye’de Evli Erkeklerin Aile Planlaması Yöntemlerini Kullanmalarını Etkileyen Faktörler. Gülhane Tıp Dergisi 2006;48:63-9.
- Osmani AK, Reyer JA, Osmani AR, Hamajima N. Factors Influencing Contraceptive Use Among Women in Afghanistan: Secondary Analysis of Afghanistan Health Survey 2012. Nagoya Journal of Medical Science 2015;77, 551-61.
- Mohammed A, Woldeyohannes D, Feleke A, Megabiaw B. (2014). Determinants of Modern Contraceptive Utilization among Married Women of Reproductive Age Group in North Shoa Zone, Amhara Region, Ethiopia. Reprod Health 2014;11: 1-7. [CrossRef]
- Palamuleni ME. Socio-Economic and Demographic Factors Affecting Contraceptive Use in Malawi. African Journal of Reproductive Health 2013;17, 91-104.
- Motlaq ME, Eslami M, Yazdanpanah M, Nakhaee N. (2013). Contraceptive Use and Unmet Need for Family Planning in Iran. International Journal of Gynecology & Obstetrics 2013;121: 157-61. [CrossRef]
- Rourke T. Association Between Socio-Demographic Factors and Knowledge Of Contraceptive Methods with Contraception Use Among Women of Reproductive Age: A Cross-Section Study Using the 2013 Liberia DHS. Master Thesis, Master Program in International Health Department of Women’s and Children’s Health Uppsala University 2015.
- Giray H, Keskinoğlu P. Işıkkent Sağlık Ocağı ‘na Başvuran 15- 49 Yaş Evli Kadınların Etkili Aile Planlaması Yöntemi Kullanımı Ve Etkileyen Etmenler Sted 2006;15: 23-6.
- Mahmood N, Ringheim K. Factors Affecting Contraceptive Use in Pakistan. The Pakistan Development Review 1996;35: 1-22.
- Kidayi PL, Msuya S, Todd J, Mtuya CC, Mtuy T, Mahande MJ. Determinants of Modern Contraceptive Use Among Women of Reproductive Age in Tanzania: Evidence from Tanzania Demographic and Health Survey Data. Advances in Sexual Medicine, 2015;5: 43-52. [CrossRef]
- Unumeri G, Ishaku S, Ahonsi B, Oginni A. Contraceptive Use and Its Socio-Economic Determinants Among Women in North-East and North-West Regions of Nigeria: A Comparative Analysis. African Population Studies 2015;29, 1851-67. [CrossRef]
- Gage AJ. Women’s Socioeconomic Position and Contraceptive Behavior in Togo. Studies in Family Planning 1995;26: 264-77.
- Hogan DP, Berhanu B, Hailemariam A. Household Organization, Women’s Autonomy, and Contraceptive Behavior in Southern Ethiopia. Studies in Family Planning 1999;30, 302-14.
- Al-Balushi, M.S, Ahmed MS, Islam MM, Khan HR. Determinants of Contraceptive Use in Oman. Far East Journal of Theoretical Statistics 2015;50:51-64. [CrossRef]
- Indongo INK. Contraceptive Use Among Young Women in Namibia: Determinants And Policy İmplications. Doctoral dissertation, University of Pretoria 2007.
- Frost JJ, Singh S, Finer LB. Factors Associated with Contraceptive Use and Nonuse, United States, 2004. Perspectives on Sexual and Reproductive Health 2007;39, 90-9. [CrossRef]
- Çakmak A, Ertem M. Aile Planlaması Eğitimi İçin Önemli Bir Fırsat: Bir Çocuk Hastanesine Yatan Hastaların Anneleri, Diyarbakır-2004. Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı. Dicle Tıp Dergisi 2005;3:190-5.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Research Article |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Eylül 2018 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2018Sayı: 3 |