Diyabetli Erişkin Hastalarda Sağlık Okuryazarlığı: Ölçek Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Hatice Agralı; Imatullah Akyar

Turkish Validati On and Reliability of Health Literacy Scale For Diabetic Patients

Yıl 2018, Sayı: 3, 314 - 321, 01.09.2018

Hatice Agralı Imatullah Akyar

Öz

Aim: To examine the psychometric properties of Health Literacy Scale for Turkish Diabetic Patients. Methods: Study was conducted as a methodological study with cross-sectional design. One hundred forty Type 2 diabetes patients, diagnosed for diabetes at least one year, were included in study. Results: Cronbach alpha coefficient for total scale was 0.96; 0.96 for functional, 0.91 for interactive and 0.96 for critical dimensions. All dimensions were consistent in factor analysis; however, some items were found to belong to different dimensions in adapted scale. Conclusions: Turkish version of scale is a valid and reliable tool to assess health literacy levels of diabetic patients.

Anahtar Kelimeler

Health literacy, diabetes mellitus, reliability, validity

Kaynakça

1. Tanrıöver Durusu M., Yıldırım H.H., Ready Demiray F.N., Çakır B., Akalın E. Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Araştırması. Sağlık ve Sosyal Hizmet Çalışanları Sendikası. Sağlık-Sen Yayınları-25, Ankara; 2014;14-26.
2. Gazmararian Julie A., Williams Mark V., Peel J., Baker DW. Health literacy and knowledge of chronic disease. Patient Education Counseling. Nov. 2003; 51: 267- 75.
3. Nutbeam D. Health Literacy As A Public Health Goal: A Challenge For Contemporary Health Education and Communication Strategies into The 21st Century. Health Promotion International 2010;15,259 -67. [CrossRef]
4. Healthy People 2010: Understanding and Improving Health. US Deparment of Health and Human Services. 2nd edition Washington: US Goverment Printing Office. 2010.
5. Selden CR, Zorn M, Ratzan S, Parker RM. Health Literacy: Current Bibliographies in Medicine. Bethesda, MD, National Library of Medicine, no. 2000-1. [Bağlantı]
6. Berkman ND, Sheridan SL, Donahue KE, Halpern DJ, Crotty K. Low Health Literacy and Health Outcomes: An Updated Systematic Review. Annals of Internal Medicine, 2011; 155: 97-107. [CrossRef]
7. Baker DW. The Meaning and Measure of Health Literacy. Journal of General Internal Medicine 2006; 21, 878–83. [CrossRef] 8. Aslantekin F, Yumrutaş M, Uysal M. Tip 2 diyabetli hastaların sağlık okuryazarlık durumlarının değerlendirilmesi, 15. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi. 2-6 Ekim 2012, Bursa. [Bağlantı]
9. Tokuda Y, Doba N, Butler JP, Paasche-Orlow MK. Health Literacy and Physical and Physhological Wellbeing In Japanese Adults. Patient Education and Counseling 2009; 75, 411-7. [CrossRef]
10. IshikawaH,TakeuchiT,YanoE.MeasuringFunctional,Communicative and Critical Health Literacy Among Diabetic Patients. Diabetes Care 2008; 31, 874-9. [CrossRef]
1. Williams Mark V, Baker David W, Parker Ruth M, Nurss Joanne R. Relationship of Functional Health Literacy to Patients’ Knowledge of Their Chronic Disease. Archieves Internal Medicine 1998; 158:166- 72. [CrossRef]
12. Özdemir H, Alper Z, Uncu Y, Bilgel N. Health Literacy among Adults: A Study from Turkey. Health Education Research 2010; 25: 464-77. [CrossRef]
13. The Ministry of Health of Turkey. Turkey Health Report. 2014. Ankara: MoH, RSHC, School of Public Health, Publication No: SB-HM-2004/01, 2004. Erişim Adresi: http://www.saglik.gov.tr.
14. Tavşancıl E. Tutumların Ölçülmesi ve Spssile Veri Analizi. Nobel Yayın Dağıtım, 5.Baskı, 2014, Ankara.
15. Alpar R. Spor, Sağlık ve Eğitim Bilimlerinden Örneklerle Uygulamalı İstatistik ve Geçerlik-Güvenirlik. Detay Yayıncılık, 1. Baskı, Ankara 2010; 313-31.
16. Gözüm S, Aksayan S. Kültürlerarası Ölçek Uyarlaması İçin Rehber II: Psikometrik Özellikler ve Kültürlerarası Karşılaştırma. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi 2003; 5, 1-25.
17. Davis L.L. Instrument review: Getting the most from a panel of experts. Applied Nursing Research 1992; 5, 194-7. [CrossRef]
18. Büyüköztürk Ş. Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. Pegem Yayıncılık, 8. Baskı, 2008, Ankara.
19. ŞencanH. Sosyal veDavranışsalÖlçümlerdeGüvenilirlik veGeçerlilik. Seçkin Yayınevi, 2005, Ankara.
20. Kalaycı Ş. SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. Asil Yayın Dağıtım, 2. Baskı, 2006, Ankara.
21. Erbil N, Bakır A. Meslekte profesyonel tutum envanterinin geliştirilmesi, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi 2009; 6: 290-302.

Diyabetli Erişkin Hastalarda Sağlık Okuryazarlığı: Ölçek Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Yıl 2018, Sayı: 3, 314 - 321, 01.09.2018

Hatice Agralı Imatullah Akyar

Öz

Amaç: Araştırmanın amacı, Tip 2 diyabetli erişkin hastaların fonksiyonel, interaktif ve eleştirel sağlık okuryazarlığının değerlendirilmesini sağlamak amacı ile “Health Literacy Scale” ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanarak geçerlikgüvenirliğini belirlemektir. Yöntem: Sağlık Okuryazarlığı- Health Literacy Scale’in geçerlik ve güvenirliğini belirlemek amacıyla yapılan metodolojik çalışma, en az bir yıldır Tip 2 diyabet tanısı ile izlenen 140 hasta ile yapılmıştır. Üç alt boyuttan oluşan ölçek için dil geçerliği, kapsam geçerliği ve güvenirlik analizleri gerçekleştirilmiştir. Bulgular: Ölçeğin toplam skoru için cronbach alfa değeri 0.96, fonksiyonel sağlık okuryazarlığı alt boyutu için 0.96, interaktif sağlık okuryazarlığı için 0.91 ve eleştirel sağlık okuryazarlığı için 0.96 olarak hesaplanmıştır. Tüm boyutlar için faktör analizi doğrulanmış olup, bazı maddeler Türkçe versiyonda farklı alt boyutlarda temsil edilmiştir. Sonuç: Sağlık okuryazarlığı ölçeği diyabetli erişkin hastaların sağlık okuryazarlığı düzeyini ve boyutlarını ölçmede geçerli ve güvenilir bir araçtır.

Anahtar Kelimeler

sağlık okuryazarlığı, diyabet, geçerlik-güvenirlik

Kaynakça

1. Tanrıöver Durusu M., Yıldırım H.H., Ready Demiray F.N., Çakır B., Akalın E. Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Araştırması. Sağlık ve Sosyal Hizmet Çalışanları Sendikası. Sağlık-Sen Yayınları-25, Ankara; 2014;14-26.
2. Gazmararian Julie A., Williams Mark V., Peel J., Baker DW. Health literacy and knowledge of chronic disease. Patient Education Counseling. Nov. 2003; 51: 267- 75.
3. Nutbeam D. Health Literacy As A Public Health Goal: A Challenge For Contemporary Health Education and Communication Strategies into The 21st Century. Health Promotion International 2010;15,259 -67. [CrossRef]
4. Healthy People 2010: Understanding and Improving Health. US Deparment of Health and Human Services. 2nd edition Washington: US Goverment Printing Office. 2010.
5. Selden CR, Zorn M, Ratzan S, Parker RM. Health Literacy: Current Bibliographies in Medicine. Bethesda, MD, National Library of Medicine, no. 2000-1. [Bağlantı]
6. Berkman ND, Sheridan SL, Donahue KE, Halpern DJ, Crotty K. Low Health Literacy and Health Outcomes: An Updated Systematic Review. Annals of Internal Medicine, 2011; 155: 97-107. [CrossRef]
7. Baker DW. The Meaning and Measure of Health Literacy. Journal of General Internal Medicine 2006; 21, 878–83. [CrossRef] 8. Aslantekin F, Yumrutaş M, Uysal M. Tip 2 diyabetli hastaların sağlık okuryazarlık durumlarının değerlendirilmesi, 15. Ulusal Halk Sağlığı Kongresi. 2-6 Ekim 2012, Bursa. [Bağlantı]
9. Tokuda Y, Doba N, Butler JP, Paasche-Orlow MK. Health Literacy and Physical and Physhological Wellbeing In Japanese Adults. Patient Education and Counseling 2009; 75, 411-7. [CrossRef]
10. IshikawaH,TakeuchiT,YanoE.MeasuringFunctional,Communicative and Critical Health Literacy Among Diabetic Patients. Diabetes Care 2008; 31, 874-9. [CrossRef]
1. Williams Mark V, Baker David W, Parker Ruth M, Nurss Joanne R. Relationship of Functional Health Literacy to Patients’ Knowledge of Their Chronic Disease. Archieves Internal Medicine 1998; 158:166- 72. [CrossRef]
12. Özdemir H, Alper Z, Uncu Y, Bilgel N. Health Literacy among Adults: A Study from Turkey. Health Education Research 2010; 25: 464-77. [CrossRef]
13. The Ministry of Health of Turkey. Turkey Health Report. 2014. Ankara: MoH, RSHC, School of Public Health, Publication No: SB-HM-2004/01, 2004. Erişim Adresi: http://www.saglik.gov.tr.
14. Tavşancıl E. Tutumların Ölçülmesi ve Spssile Veri Analizi. Nobel Yayın Dağıtım, 5.Baskı, 2014, Ankara.
15. Alpar R. Spor, Sağlık ve Eğitim Bilimlerinden Örneklerle Uygulamalı İstatistik ve Geçerlik-Güvenirlik. Detay Yayıncılık, 1. Baskı, Ankara 2010; 313-31.
16. Gözüm S, Aksayan S. Kültürlerarası Ölçek Uyarlaması İçin Rehber II: Psikometrik Özellikler ve Kültürlerarası Karşılaştırma. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi 2003; 5, 1-25.
17. Davis L.L. Instrument review: Getting the most from a panel of experts. Applied Nursing Research 1992; 5, 194-7. [CrossRef]
18. Büyüköztürk Ş. Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. Pegem Yayıncılık, 8. Baskı, 2008, Ankara.
19. ŞencanH. Sosyal veDavranışsalÖlçümlerdeGüvenilirlik veGeçerlilik. Seçkin Yayınevi, 2005, Ankara.
20. Kalaycı Ş. SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. Asil Yayın Dağıtım, 2. Baskı, 2006, Ankara.
21. Erbil N, Bakır A. Meslekte profesyonel tutum envanterinin geliştirilmesi, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi 2009; 6: 290-302.

Toplam 20 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil	Türkçe
Bölüm	Research Article
Yazarlar	Hatice Agralı Imatullah Akyar
Yayımlanma Tarihi	1 Eylül 2018
Yayımlandığı Sayı	Yıl 2018Sayı: 3

Kaynak Göster

EndNote	Agralı H, Akyar I (01 Eylül 2018) Diyabetli Erişkin Hastalarda Sağlık Okuryazarlığı: Ölçek Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 3 314–321.