BibTex RIS Kaynak Göster

Moral Sensitivity of Health Care Providers In Emergency Departments

Yıl 2019, Sayı: 2, 182 - 189, 01.06.2019

Aslı Aydoğan Özlem Ceyhan

Öz

Objectives: The research was conducted as a cross-sectional study to determine moral sensitivities of health care providers who are working in emergency departments. Study Design: The extent of the study was composed of health care providers working at emergency departments of hospitals in the center of Kayseri city, Turkey. Data of research were collected by using questionnaire form and Moral Sensitivity Questionnaire form. Data were evaluated by number, percent, mean, standard deviation, median, MannWhitney U test, Kruskal-Wallis analysis and Dunn test.Results: It was detected that 54.1% of health care providers who were working at emergency services, experienced ethical dilemmas, 45.7% encountered ethical dilemmas in the “treatment applications”, 38.6% stated that they did “what was most beneficial for patients” in their approach to ethical dilemmas, 67.2% had received training on ethics and it was also observed that health care providers’ moral sensitivities were improved over those who had not received training in either seminars or courses. Among the healthcare providers, those who specifically chose female health care and had 11 or more years experience had a high moral sensitivity level. In addition, it was observed that the institutions also contributed to their staffs’ moral sensitivity p

Anahtar Kelimeler

Emergency service ethics sensitivity health personnel

Kaynakça

  • Aydın E. Tıp Etiği, Güneş Kitapevi (1. Baskı), Ankara, 2006.
  • Yıldırım G, Kadıoğlu S. Etik ve tıp etiği kavramları. C. Ü. Tıp Fakültesi Dergisi 2007; 29: 7-12.
  • Arda B. Etiğe Kavramsal Giriş ve Temel Yaklaşımlar. İçinde: Bilim Etiği ve Bilim Tarihi, Arda B, Kahya E, Gül TA. (edt), Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara, 2004.
  • Yıldırım S, Dülgerler Ş. Psikiyatride etik ve psikiyatri hemşireliği uygulamasına yansıması. Turkiye Klinikleri J Med Ethics 2010;18:103-8.
  • Dinç L. Hemşirelik hizmetlerinde etik yükümlülükler. Hacettepe Tıp Dergisi 2009; 40: 113-9.
  • Kadıoğlu F. Kadıoğlu S. Klinik Uygulamalarda Etik Karar Verme Süreci. İçinde: Klinik Etik, Demirhan AE, Oğuz Y, Elçioğlu Ö, Doğan H. (edt), Nobel Tıp Kitabevleri, İstanbul, 2001:44-63.
  • Burkhardt MA, Nathaniel AK. Çağdaş Hemşirelikte Etik (3. Baskı), Alpar ŞE, Bahçecik N, Karabacak Ü. (çev. ed.), İstanbul Tıp Kitabevi, İstanbul, 2013.
  • Schluter J, Winch S, Holzhauser K, Henderson A. Nurses’ moral sensitivity and hospital ethical climate: a literature review. Nurs Ethics 2008;15:304-21. [CrossRef]
  • Orhan F. Sağlık Hizmetlerinde Etik Boyut: Hastanelerde Çalışan Personelin Etiksel Sorunlara Yaklaşımlarının Belirlenmesine Yönelik Bir Alan Çalışması, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara 2007: 97-130.
  • Lützen K, Johansson A, Nordström G. Moral sensitivity: Some differences between nurses and physicians. Nurs Ethics 2000;7:520- 30. [CrossRef]
  • Aksu T, Akyol A. İzmir’deki hemşirelerin etik duyarlılıklarının incelenmesi. Turkiye Klinikleri J Med Ethics 2011; 19: 16-24.
  • Hamric AB, Blackhall LJ. Nurse-physcian perspectives on the care of drying patients in intensive care units: Collaboration, moral distress and ethical climate. Crit Care Med 2007; 35: 422-9. [CrossRef]
  • Grundstein-Amodo R. Difference in decion making processes among nurses and doctors. J Adv Nurs 1992;17: 129-37.
  • Eşiyok B, Hancı Hİ, Özdemir Ç, Yelken N, Zeyfeoğlu Y. Adli hemşirelik. STED 2004; 13: 169-71.
  • Ersoy N, Şenses MÖ, Er RA. Acil tıpta aydınlatılmış onam. Ulus Travma Acil Cerrahi Derg 2010; 16: 1-8.
  • Aydın, ŞA. Acil tıpta etik. Erişim adresi: http://file.atuder.org. tr/_atuder.org/fileUpload/YKwaD9xOARbv.pdf (Erişim Tarihi: 28.03.2019).
  • Tokyay R. Acil tıpta etik. İçinde: Klinik Etik, Demirhan EA, Oğuz Y, Elçioğlu Ö, Doğan H. (edt), Nobel Tıp Kitabevleri, İstanbul, 2001:570-6.
  • Tuğcu H. Acil olgularda hekim sorumluluğu. Erişim adresi: http:// www.klinikgelisim.org.tr/eskisayi/klinik_2009_22/13.pdf (Erişim Tarihi: 28.03.2019).
  • Kalemoğlu M. Acil serviste hekim sorumluluğu. Turkiye Klinikleri J Med Sci 2005; 25: 824-8.
  • Denizbaşı A. Acil tıpta etik ilkelerin temelleri ve kullanımı. Erişim adresi: http://www.klinikgelisim.org.tr/eskisayi/2008-4/19.pdf (Erişim Tarihi: 28.03.2019).
  • Koç S, Çetin G, Kolusayın Ö. Acil olgularda hekim sorumluluğu ve adli tıp sorunları. Sendrom Aylık Aktüel Tıp Dergisi 1994; 6: 54-9.
  • Alan S, Erbay H. Tıp etiği açısından ambulans hizmetlerinde hasta mahremiyeti. JAEM 2011; 10: 33-8.
  • Ertem G, Oksel E, Akbıyık A. Hatalı tıbbi uygulamalar ile ilgili retrospektif bir inceleme. Dirim Tıp Gazetesi 2009; 84: 1-10.
  • Pekcan HS. Yalova İli ve Çevresinde Görev Yapan Hekimlerin ve Hemşirelerin Etik Duyarlılıkları, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul 2007: 48-57.
  • Topaçoğlu H, Karcıoğlu Ö, Özsaraç M, Çımrın AH. Acil servislerde hasta memnuniyeti ne, ne kadar, nasıl. JAEM 2006; 2: 47- 53.
  • Usta A. Kamu örgütlerinde meslek etiği ve çalışma ahlakı üzerine bir değerlendirme. SDÜ İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 2012;17: 403-21.
  • Tosun H. Sağlık Uygulamalarında Deneyimlenen Etik İkilemlere Karşı Hekim ve Hemşirelerin Etik Duyarlılıklarının Belirlenmesi, Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul 2005:45-114.
  • Başak T, Uzun Ş, Arslan F. Yoğun bakım hemşirelerinin etik duyarlılıklarının incelenmesi. Gülhane Tıp Derg 2010; 52: 76-81.
  • Lutzen K, Evertson M, Nordin C. Moral sensitivity in psychiatric practice. Nurs Ethics 1997; 4: 472-82. [CrossRef]
  • Tazegün A, Çelebioğlu A. Çocuk hemşirelerinin etik duyarlılık düzeyleri ve etkileyen faktörler. İzmir Dr. Behçet Uz Çocuk Hast. Dergisi 2016; 6: 97-102. [CrossRef]
  • Dikmen Y. Yoğun bakım hemşirelerinde etik duyarlılığın incelenmesi. Cumhuriyet Hem Der 2013; 2: 1-7.
  • Raines ML. Ethical decision making in nurses: relationships among moral reasoning, coping style, and ethics stress. JONA S Healthc Law Ethics Regul 2000; 2: 29-41.
  • Savaşkan F. KKTC’deki Yataklı Tedavi Kurumlarında Çalışan Hemşire ve Hekimlerin Hasta Haklarına Duyarlılığının Belirlenmesi, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul 2006: 44.
  • Kirilmaz H, Akbolat M, Kahraman G. A Research about the Ethical Sensitivity of Healthcare Professionals. International Journal of Health Sciences 2015; 3: 73-82. [CrossRef]
  • Şentürk SE. Meslek Olarak Hemşirelik ve Hemşirelikte Etik İlkeler, Nobel Tıp Kitapevleri, İstanbul, 2013.
  • Seren Ş. Hemşirelerin Otonomi Düzeylerinin Belirlenmesi ve Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İzmir 1998: 60-3.
  • Öztürk H, Hintistan S, Kasım S, Candaş B. Yoğun bakım ünitelerinde hekim ve hemşirelerin etik duyarlılığı. Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi 2009; 13: 77-84.
  • Olson LL. Hospital nurses’ perceptions of the ethical climate of their work setting. Journal of Nursing Scholarship 1998; 30: 345-9.
  • Moran ET, Volkvein JF. The cultural approach to the formation of organizational climate. Human Relations 1992; 45: 19-43. [CrossRef]
  • Cetin M, Cimen M. Assessing a group of physicians’ ethical sensitivity in Turkey. Iran J Public Health 2011; 40: 89-97.
  • Özdemir FK, Şahin ZA. Hemşirelik bölümü birinci sınıf öğrencilerinin meslek seçimini etkileyen faktörler. ACU Sağlık Bil Derg 2016;1:28-32.
  • Mesleki rehberlik. Erişim adresi: http://nebielyesaaihl. m e b . k 1 2 . t r / m e b _ i y s _ d o s y a l a r / 2 1 / 0 7 / 7 6 1 3 8 9 / dosyalar/2017_03/30114407_04115656_17093015_mesleki_ rehberlik.doc (Erişim Tarihi: 15.04.2019).
  • Akıncı AÇ, Pınar R. Hemşirelerin etik kodlara uyma düzeyi ve etkileyen faktörler. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi 2011;1:5-13.
  • Borhani F, Abbaszadeh A, Mohsenpour M. Nursing students’ understanding of factors influencing ethical sensitivity. Iran J Nurs Midwifery Res 2013; 18: 310-5.
  • Kim YS, Park JW, You MA, et al. Sensitivity to ethical issues confronted by korean hospital staff nurses. Nurs Ethics 2005; 12: 595-605. [CrossRef]
  • Ersoy N, Aydın E. Tıp Etiği Eğitimi. Akd Tıp D 1995; 12: 185-90.

Acilde Çalışan Sağlık Personelinin Etik Duyarlılıkları

Yıl 2019, Sayı: 2, 182 - 189, 01.06.2019

Aslı Aydoğan Özlem Ceyhan

Öz

Amaç: Araştırma acilde çalışan sağlık personellerinin etik duyarlılıklarını belirlemek amacıyla kesitsel tipte yapılmıştır. Çalışma Planı: Araştırma Kayseri il merkezinde bulunan hastanelerin acil servislerinde çalışan sağlık personelleri ile yapılmıştır. Çalışmanın verileri anket formu ve Ahlaki Duyarlılık Anketi kullanılarak toplanmıştır. İstatistiksel analizlerde sayı, yüzde, ortalama, standart sapma, medyan, Mann-Whitney U testi, Kruskal-Wallis analizi, Dunn testleri kullanılmıştır. Bulgular: Araştırmada, acilde çalışan sağlık personelinin %54.1’inin etik ikilem yaşadığı, %45.7’sinin en çok “tedavi uygulamalarında” etik ikilem yaşadığı, %38.6’sının etik ikileme yaklaşımda “hastaya göre en yararlı olanı yaptığı”nı belirttiği, %67.2’sinin etik ile ilgili eğitim aldığı, eğitimi seminer veya kurstan alanların etik duyarlılıklarının daha yüksek olduğu saptanmıştır. Çalışmada kadın sağlık personellerinin, mesleğini kendi isteğiyle seçenlerin ve meslekte çalışma süresi 11 yıl ve üzeri olanların etik duyarlılıkları yüksek bulunmuştur. Ayrıca çalışılan kurumun sağlık personellerinin etik duyarlılıklarını etkilediği görülmüştür p

Anahtar Kelimeler

Acil servis etik duyarlılık sağlık personeli

Kaynakça

  • Aydın E. Tıp Etiği, Güneş Kitapevi (1. Baskı), Ankara, 2006.
  • Yıldırım G, Kadıoğlu S. Etik ve tıp etiği kavramları. C. Ü. Tıp Fakültesi Dergisi 2007; 29: 7-12.
  • Arda B. Etiğe Kavramsal Giriş ve Temel Yaklaşımlar. İçinde: Bilim Etiği ve Bilim Tarihi, Arda B, Kahya E, Gül TA. (edt), Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara, 2004.
  • Yıldırım S, Dülgerler Ş. Psikiyatride etik ve psikiyatri hemşireliği uygulamasına yansıması. Turkiye Klinikleri J Med Ethics 2010;18:103-8.
  • Dinç L. Hemşirelik hizmetlerinde etik yükümlülükler. Hacettepe Tıp Dergisi 2009; 40: 113-9.
  • Kadıoğlu F. Kadıoğlu S. Klinik Uygulamalarda Etik Karar Verme Süreci. İçinde: Klinik Etik, Demirhan AE, Oğuz Y, Elçioğlu Ö, Doğan H. (edt), Nobel Tıp Kitabevleri, İstanbul, 2001:44-63.
  • Burkhardt MA, Nathaniel AK. Çağdaş Hemşirelikte Etik (3. Baskı), Alpar ŞE, Bahçecik N, Karabacak Ü. (çev. ed.), İstanbul Tıp Kitabevi, İstanbul, 2013.
  • Schluter J, Winch S, Holzhauser K, Henderson A. Nurses’ moral sensitivity and hospital ethical climate: a literature review. Nurs Ethics 2008;15:304-21. [CrossRef]
  • Orhan F. Sağlık Hizmetlerinde Etik Boyut: Hastanelerde Çalışan Personelin Etiksel Sorunlara Yaklaşımlarının Belirlenmesine Yönelik Bir Alan Çalışması, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara 2007: 97-130.
  • Lützen K, Johansson A, Nordström G. Moral sensitivity: Some differences between nurses and physicians. Nurs Ethics 2000;7:520- 30. [CrossRef]
  • Aksu T, Akyol A. İzmir’deki hemşirelerin etik duyarlılıklarının incelenmesi. Turkiye Klinikleri J Med Ethics 2011; 19: 16-24.
  • Hamric AB, Blackhall LJ. Nurse-physcian perspectives on the care of drying patients in intensive care units: Collaboration, moral distress and ethical climate. Crit Care Med 2007; 35: 422-9. [CrossRef]
  • Grundstein-Amodo R. Difference in decion making processes among nurses and doctors. J Adv Nurs 1992;17: 129-37.
  • Eşiyok B, Hancı Hİ, Özdemir Ç, Yelken N, Zeyfeoğlu Y. Adli hemşirelik. STED 2004; 13: 169-71.
  • Ersoy N, Şenses MÖ, Er RA. Acil tıpta aydınlatılmış onam. Ulus Travma Acil Cerrahi Derg 2010; 16: 1-8.
  • Aydın, ŞA. Acil tıpta etik. Erişim adresi: http://file.atuder.org. tr/_atuder.org/fileUpload/YKwaD9xOARbv.pdf (Erişim Tarihi: 28.03.2019).
  • Tokyay R. Acil tıpta etik. İçinde: Klinik Etik, Demirhan EA, Oğuz Y, Elçioğlu Ö, Doğan H. (edt), Nobel Tıp Kitabevleri, İstanbul, 2001:570-6.
  • Tuğcu H. Acil olgularda hekim sorumluluğu. Erişim adresi: http:// www.klinikgelisim.org.tr/eskisayi/klinik_2009_22/13.pdf (Erişim Tarihi: 28.03.2019).
  • Kalemoğlu M. Acil serviste hekim sorumluluğu. Turkiye Klinikleri J Med Sci 2005; 25: 824-8.
  • Denizbaşı A. Acil tıpta etik ilkelerin temelleri ve kullanımı. Erişim adresi: http://www.klinikgelisim.org.tr/eskisayi/2008-4/19.pdf (Erişim Tarihi: 28.03.2019).
  • Koç S, Çetin G, Kolusayın Ö. Acil olgularda hekim sorumluluğu ve adli tıp sorunları. Sendrom Aylık Aktüel Tıp Dergisi 1994; 6: 54-9.
  • Alan S, Erbay H. Tıp etiği açısından ambulans hizmetlerinde hasta mahremiyeti. JAEM 2011; 10: 33-8.
  • Ertem G, Oksel E, Akbıyık A. Hatalı tıbbi uygulamalar ile ilgili retrospektif bir inceleme. Dirim Tıp Gazetesi 2009; 84: 1-10.
  • Pekcan HS. Yalova İli ve Çevresinde Görev Yapan Hekimlerin ve Hemşirelerin Etik Duyarlılıkları, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul 2007: 48-57.
  • Topaçoğlu H, Karcıoğlu Ö, Özsaraç M, Çımrın AH. Acil servislerde hasta memnuniyeti ne, ne kadar, nasıl. JAEM 2006; 2: 47- 53.
  • Usta A. Kamu örgütlerinde meslek etiği ve çalışma ahlakı üzerine bir değerlendirme. SDÜ İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 2012;17: 403-21.
  • Tosun H. Sağlık Uygulamalarında Deneyimlenen Etik İkilemlere Karşı Hekim ve Hemşirelerin Etik Duyarlılıklarının Belirlenmesi, Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul 2005:45-114.
  • Başak T, Uzun Ş, Arslan F. Yoğun bakım hemşirelerinin etik duyarlılıklarının incelenmesi. Gülhane Tıp Derg 2010; 52: 76-81.
  • Lutzen K, Evertson M, Nordin C. Moral sensitivity in psychiatric practice. Nurs Ethics 1997; 4: 472-82. [CrossRef]
  • Tazegün A, Çelebioğlu A. Çocuk hemşirelerinin etik duyarlılık düzeyleri ve etkileyen faktörler. İzmir Dr. Behçet Uz Çocuk Hast. Dergisi 2016; 6: 97-102. [CrossRef]
  • Dikmen Y. Yoğun bakım hemşirelerinde etik duyarlılığın incelenmesi. Cumhuriyet Hem Der 2013; 2: 1-7.
  • Raines ML. Ethical decision making in nurses: relationships among moral reasoning, coping style, and ethics stress. JONA S Healthc Law Ethics Regul 2000; 2: 29-41.
  • Savaşkan F. KKTC’deki Yataklı Tedavi Kurumlarında Çalışan Hemşire ve Hekimlerin Hasta Haklarına Duyarlılığının Belirlenmesi, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul 2006: 44.
  • Kirilmaz H, Akbolat M, Kahraman G. A Research about the Ethical Sensitivity of Healthcare Professionals. International Journal of Health Sciences 2015; 3: 73-82. [CrossRef]
  • Şentürk SE. Meslek Olarak Hemşirelik ve Hemşirelikte Etik İlkeler, Nobel Tıp Kitapevleri, İstanbul, 2013.
  • Seren Ş. Hemşirelerin Otonomi Düzeylerinin Belirlenmesi ve Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İzmir 1998: 60-3.
  • Öztürk H, Hintistan S, Kasım S, Candaş B. Yoğun bakım ünitelerinde hekim ve hemşirelerin etik duyarlılığı. Yoğun Bakım Hemşireliği Dergisi 2009; 13: 77-84.
  • Olson LL. Hospital nurses’ perceptions of the ethical climate of their work setting. Journal of Nursing Scholarship 1998; 30: 345-9.
  • Moran ET, Volkvein JF. The cultural approach to the formation of organizational climate. Human Relations 1992; 45: 19-43. [CrossRef]
  • Cetin M, Cimen M. Assessing a group of physicians’ ethical sensitivity in Turkey. Iran J Public Health 2011; 40: 89-97.
  • Özdemir FK, Şahin ZA. Hemşirelik bölümü birinci sınıf öğrencilerinin meslek seçimini etkileyen faktörler. ACU Sağlık Bil Derg 2016;1:28-32.
  • Mesleki rehberlik. Erişim adresi: http://nebielyesaaihl. m e b . k 1 2 . t r / m e b _ i y s _ d o s y a l a r / 2 1 / 0 7 / 7 6 1 3 8 9 / dosyalar/2017_03/30114407_04115656_17093015_mesleki_ rehberlik.doc (Erişim Tarihi: 15.04.2019).
  • Akıncı AÇ, Pınar R. Hemşirelerin etik kodlara uyma düzeyi ve etkileyen faktörler. Hemşirelikte Araştırma Geliştirme Dergisi 2011;1:5-13.
  • Borhani F, Abbaszadeh A, Mohsenpour M. Nursing students’ understanding of factors influencing ethical sensitivity. Iran J Nurs Midwifery Res 2013; 18: 310-5.
  • Kim YS, Park JW, You MA, et al. Sensitivity to ethical issues confronted by korean hospital staff nurses. Nurs Ethics 2005; 12: 595-605. [CrossRef]
  • Ersoy N, Aydın E. Tıp Etiği Eğitimi. Akd Tıp D 1995; 12: 185-90.
Toplam 46 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Bölüm Research Article
Yazarlar

Aslı Aydoğan

Özlem Ceyhan

Yayımlanma Tarihi 1 Haziran 2019
Yayımlandığı Sayı Yıl 2019Sayı: 2

Kaynak Göster

EndNote Aydoğan A, Ceyhan Ö (01 Haziran 2019) Acilde Çalışan Sağlık Personelinin Etik Duyarlılıkları. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi 2 182–189.