Öz
Health Psychology was first described by Matarazzo, and it is a relatively new field of psychology aiming at the reduction of illnesses and related dysfunctions and “via psychotherapy” promoting the development and maintenance of health. The increasing frequency of chronic illnesses throughout life, the understanding of the impact of psychological factors as well as the biological and physiological factors on diseases, increasing the body of research and the involvement of psychologists in health services have been all become important factors in the emergence of health psychology. Health psychologists can do preventive work women’s health, eating disorders, smoking cessation units , or they can work at various clinical departments in hospitals oncology, pain management, dialysis units or in rehabilitation and pain centers Pain Rehabilitation Center PRC . They can conduct behavioral evaluations, clinical interviews and psychotherapeutic interventions. They can contribute to public policy studies to develop and maintain health. They can work in departments of psychology at universities as researchers and educators in Faculty of Medicine or Health Sciences. Especially in the USA, a standardization is being tried to be established in health psychology education. Although not very common in Turkey, master degree programs and doctoral studies of Health Psychology have been tried. Due to increasing research and health psychologists’ contribution to health at different levels, the interest in the field is also increasing
Anahtar Kelimeler
Health psychology health sciences prevention postgraduate education
Kaynakça
- Matarazzo J. D. Behavioral health and behavioral medicine: Frontiers for a new health psychology. American psychologist, 1980;35:807-17.
- Okyayuz Ü. H. Sağlık psikolojisi. Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları, 1999: 1-19.
- Ogden N. Sağlık Psikolojisi (G. Dirik, Çev.). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık, 2016: 1-14.
- Nezu A.M., Nezu C.M., P.A. Geller. Handbook of psychology, volume 9 health psychology, John Wiley&Sons. 2003: 5-27.
- Sarafino E. Health Psychology. Biophysical Interactions. New York, John Wiley & Sons, Inc, 1998.
- Quick J.C. Occupational health psychology: historical roots and future directions. Health Psychol. 1999;18:82-8.
- Campbell C. Community health psychology: promoting analysis and action for social change. Journal of health psychology. 2004;9:187- 95. [CrossRef]
- Hepworth J. Public health psychology: a conceptual and practical framework. J Health Psychol. 2004;9:41-54. [CrossRef]
- Weiss S. M. Health psychology and other health professions. in Stone, G. C. (Ed.). Health psychology: A discipline and a profession. University of Chicago Press, 1987:61-75.
- Arnett J. L. Clinical and health psychology: Future directions. Canadian Psychology/Psychologiecanadienne. 2001;42:38.
- Krespi R., Bone M., Ahmad R., Worthington B., Salmon P. Haemodialysis patients’ beliefs about renal failure and its treatment. Patient Education and Counseling. 2004;53:189-96. [CrossRef]
- Salmon, P., Hill J., Krespi R., Clark L., Fisher J., Holcombe C.. The role of child abuse and age in vulnerability to emotional problems after surgery for breast cancer. European Journal of Cancer. 2006;42:2517- 23. [CrossRef]
- Boratav H. B., Sunar D. Sağlık Psikolojisi: Türkiye Açısından Bir Durum Değerlendirmesine Doğru. Psikoloji Çalışmaları Dergisi 2005;25:1-18.
Öz
Sağlık Psikolojisi, ilk kez 1978 yılında Matarazzo tarafından tanımlanmış olup sağlığın geliştirilmesi ve sürdürülmesini, hastalıkların ve ilgili işlev kayıplarının azaltılmasını ve psikoterapisini amaçlayan psikolojinin oldukça genç bir alanıdır. Kronik hastalıklara yaşam süresince artık daha sık rastlanması, zaman içinde hastalıklar üzerindeki biyolojik ve fizyolojik etkenlerin yanı sıra psikolojik faktörlerin de etkili olduğunun görülmesi, artan araştırmalar ve sağlık hizmetleri içinde psikologların daha fazla yer almaya başlaması sağlık psikolojisinin doğmasını sağlayan önemli etkenler olmuştur. Sağlık psikologları önleyici çalışmaların kadın sağlığı, yeme bozuklukları, sigarayı bırakma birimleri yanı sıra hastanelerde farklı birimlerde onkoloji, ağrı yönetimi, diyaliz , rehabilitasyon ve ağrı merkezlerinde çalışabilmektedirler. Davranışsal değerlendirmeler, klinik görüşmeler ve psikoterapötik müdahaleler yapabilmektedirler. Bununla birlikte sağlığın geliştirilmesi ve sürdürülmesi amacıyla kamu politikası çalışmalarına da katkıda bulunabilmektedirler. Üniversitelerin Psikoloji bölümlerinde, Tıp ve Sağlık Bilimleri Fakültelerinde araştırmacı, eğitimci olarak yer alabilmektedirler. Sağlık psikolojisi eğitiminde özellikle Amerika Birleşik Devletlerinde belli bir standardizasyon oluşturulmaya çalışılmaktadır. Türkiye’de çok yaygın olmamakla birlikte sağlık psikolojisi alanına yönelik yüksek lisans ve doktora eğitimleri denenmektedir. Giderek artan araştırmalar ve sağlık psikologlarının farklı düzeylerde sağlığa katkısı sayesinde alana duyulan ilgi de artmaktadır
Anahtar Kelimeler
Sağlık psikolojisi sağlık bilimleri önleyicilik lisansüstü eğitim
Kaynakça
- Matarazzo J. D. Behavioral health and behavioral medicine: Frontiers for a new health psychology. American psychologist, 1980;35:807-17.
- Okyayuz Ü. H. Sağlık psikolojisi. Ankara: Türk Psikologlar Derneği Yayınları, 1999: 1-19.
- Ogden N. Sağlık Psikolojisi (G. Dirik, Çev.). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık, 2016: 1-14.
- Nezu A.M., Nezu C.M., P.A. Geller. Handbook of psychology, volume 9 health psychology, John Wiley&Sons. 2003: 5-27.
- Sarafino E. Health Psychology. Biophysical Interactions. New York, John Wiley & Sons, Inc, 1998.
- Quick J.C. Occupational health psychology: historical roots and future directions. Health Psychol. 1999;18:82-8.
- Campbell C. Community health psychology: promoting analysis and action for social change. Journal of health psychology. 2004;9:187- 95. [CrossRef]
- Hepworth J. Public health psychology: a conceptual and practical framework. J Health Psychol. 2004;9:41-54. [CrossRef]
- Weiss S. M. Health psychology and other health professions. in Stone, G. C. (Ed.). Health psychology: A discipline and a profession. University of Chicago Press, 1987:61-75.
- Arnett J. L. Clinical and health psychology: Future directions. Canadian Psychology/Psychologiecanadienne. 2001;42:38.
- Krespi R., Bone M., Ahmad R., Worthington B., Salmon P. Haemodialysis patients’ beliefs about renal failure and its treatment. Patient Education and Counseling. 2004;53:189-96. [CrossRef]
- Salmon, P., Hill J., Krespi R., Clark L., Fisher J., Holcombe C.. The role of child abuse and age in vulnerability to emotional problems after surgery for breast cancer. European Journal of Cancer. 2006;42:2517- 23. [CrossRef]
- Boratav H. B., Sunar D. Sağlık Psikolojisi: Türkiye Açısından Bir Durum Değerlendirmesine Doğru. Psikoloji Çalışmaları Dergisi 2005;25:1-18.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Research Article |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Aralık 2019 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2019Sayı: 4 |